Armoede en mantelzorg
Mantelzorgers kunnen te maken krijgen met armoede en mensen die in armoede leven kunnen mantelzorger worden. Wat kun je doen om deze mantelzorgers te helpen en waar moet je rekening mee houden?
Mantelzorgtaken terwijl je in een financieel kwetsbare situatie leeft
Mensen die in een financieel kwetsbare situatie leven, hebben vaak meerdere problemen die ook invloed hebben op hun mantelzorgtaken.
Zoals stress en daardoor gezondheidsrisico’s, zoals hoge bloeddruk, psychische klachten en ongewenste zorgmijding. Of ze maken verkeerde korte termijn keuzes, zoals het opzeggen van de zorgverzekering. En door eerdere ervaringen zijn ze vaak wantrouwend tegenover hulpverleners en instanties.
Bij de hulpverlening van mensen met financiële problemen staat de financiële situatie op de voorgrond. Vaak wordt niet (h)erkend dat zij ook mantelzorger zijn, terwijl mantelzorgtaken het moeilijk kunnen maken om een (andere) betaalde baan te zoeken, maar ook bepaalde mantelzorgregelingen die verlichting kunnen bieden hierdoor niet ingezet worden. Het is dus belangrijk om hier alert op te zijn en hulpverleners hierop te wijzen.
Download: factsheet financiële regelingen.
Welke regelingen helpen mantelzorgers?
Zowel de overheid als gemeenten hebben verschillende regelingen die mantelzorgers in een financieel kwetsbare situatie kunnen helpen. De regelingen die hieronder staan hebben allemaal een raakvlak met mantelzorg, zorg en gezondheid.
Regelingen vanuit gemeenten (deze kunnen per gemeente verschillen):
Gemeenten kunnen mantelzorgers op verschillende manieren financieel ondersteunen. Een overzicht van de regelingen vind je in de factsheet Financiële regelingen
- Zorgverzekering via een gemeentepolis: een collectieve zorgverzekering voor mensen met een chronische ziekte of beperking en een laag inkomen. Gemeenten betalen mee aan de premie en vaak geldt er geen eigen risico. Verzekeraars bieden vaak hogere vergoedingen in de aanvullende verzekeringen.
- Parkeervergunning en tegemoetkoming reiskosten
- Regeling tegemoetkoming meerkosten: vergoeding voor extra kosten als gevolg van ziekte of beperking
- Studietoeslag voor studenten met een beperking
- Vergoeding eigen bijdrage kindertoeslag (gemeentelijke regeling bij laag inkomen)
- Woonkostentoeslag als het inkomen plotseling lager is (vaak is het zoeken naar een goedkopere woning hierbij een voorwaarde)
- Besluit bijstandsverzekering Zelfstandigen: voor zelfstandig ondernemers die financieel niet meer rond kunnen komen
- Tegenprestatie en (tijdelijke) ontheffing sollicitatieplicht bijstand
- Tegemoetkoming openbaar vervoer
Landelijke regelingen:
- Aanvullende inkomensvoorziening ouderen: voor ouderen die een korting op de AOW hebben en weinig eigen vermogen.
Praktisch overzicht financiële regelingen mantelzorg:
Voorbeelden uit de praktijk
Bij de Mantelzorglijn komen veel verhalen binnen van mantelzorgers die het financieel lastig hebben.
- Inkomstenderving: man heeft een fulltime baan maar wordt plotseling mantelzorg na een hersenbloeding van zijn vrouw waarbij zij invalide raakt. Mevrouw raakt arbeidsongeschikt. Door de zorg kan meneer niet meer fulltime blijven werken, waardoor hij zijn baan op hoog niveau niet kan aanhouden. Zowel qua uurloon als qua werkuren gaat hij achteruit.
- Vermeend samenwonen: mevrouw heeft een koopwoning waarin ze op basis van commerciële kamerverhuur een kamer verhuurt aan een man waarmee ze al langere tijd een vriendschap heeft. Als mevrouw zorgbehoevend wordt, neemt meneer als vanzelfsprekend mantelzorgtaken op zich. De sociale dienst stelt dat het hier gaat om samenwonen en als gevolg hiervan worden zij op allerlei wijzen gekort.