Jonge mantelzorgers en de sociale basis
Jonge mantelzorgers vervullen een waardevolle taak binnen het zorgnetwerk rond een zorgvrager in zijn of haar gezin of de familie. Ze nemen daarom een stevige plaats in de persoonlijke sfeer binnen de sociale basis in. Gemeenten kunnen jonge mantelzorgers met name ondersteunen via het Wmo- en jeugdzorgbeleid.
Wie zijn jonge mantelzorgers?
Jonge mantelzorgers zijn kinderen en jongeren in de leeftijd tot 25 jaar die opgroeien met de zorg voor – en om – een langdurig ziek familielid. Dit geldt voor minimaal 1 op de 5 kinderen. Deze kinderen en jongeren hebben taken en zorgen die niet passen bij hun leeftijd.
Ze maken zich zorgen over de ziekte en het verloop ervan, vervullen doorgaans meer dan hun leeftijdsgenoten huishoudelijke taken, zorgen voor een broertje of zusje, passen op het zieke familielid of bieden emotionele steun. Daarnaast komen zij zelf vaak ook zorg en aandacht te kort.
Het is belangrijk om deze kinderen en jongeren serieus te nemen. Ze zijn zich namelijk niet altijd bewust van de mantelzorgtaken die ze uitvoeren. Ook door zorg- en hulpverleners wordt hun inzet vaak onvoldoende opgemerkt.
De knelpunten voor jonge mantelzorgers
Ondanks vanzelfsprekendheid en loyaliteit naar hun familie ervaren jonge mantelzorgers knelpunten. Allereerst rond het aangaan van sociale contacten, dat is beperkt mogelijk vanwege de zorg en verantwoordelijkheid voor een familielid. Ook ervaren jonge mantelzorgers in het onderwijs aanzienlijk meer gevoelens van uitputting en een hogere schooldruk van klasgenoten zonder zorgsituatie. Als laatste blijkt dat zij meer psychische druk ervaren dan leeftijdgenoten die geen zorg verlenen.
Kansen binnen gemeentelijk beleid
De gevolgen van mantelzorgtaken door kinderen en jongeren raken aan diverse beleidsterreinen. De kansen voor hulp aan jonge mantelzorgers liggen voornamelijk binnen het Wmo – en jeugdzorgbeleid.
Door een systeemgerichte in plaats van individuele benadering kunnen uitvoeringsafspraken worden vastgelegd waardoor jonge mantelzorgers de aandacht en hulp ontvangen die ze nodig hebben.
4 factoren met positieve invloed
Er zijn vier factoren die een positieve invloed hebben op het beschermen en bevorderen van de mentale en fysieke gezondheid van jonge mantelzorgers:
- erkenning van hun positie en gezien worden: belangrijkste element van ondersteuning
- contact met andere jonge mantelzorgers
- leun- en -steun contact door hulpverleners
- dat bij bepalen van de benodigde ondersteuning samen met hen gekeken wordt naar wat zij nodig hebben.
De leefwereld van jonge mantelzorgers vindt voor een groot deel op school plaats. Onderwijsinstellingen zijn dan ook een belangrijke samenwerkingspartner voor het bereiken en ondersteunen van jonge mantelzorgers.
Week van de jonge mantelzorgers
Jaarlijks vindt in de eerste week van juni de week van de jonge mantelzorgers plaats, om te realiseren dat ze worden herkend en geholpen. Ieder jaar zijn er campagnematerialen beschikbaar die bewustzijn en ondersteuning rond jonge mantelzorgers vergroten en te verdiepen. Voor gemeenten biedt het een kans om deze boodschap samen met samenwerkingspartners te omarmen en uit te dragen.