Met mam op de gang, onderweg naar haar appartement, zien we een jonge verzorger met donkere krullen vrolijk in onze richting zwaaien. ‘Mijn vriendin!’ roept hij als we hem naderen en hij kijkt naar mam.

‘Heeft mam sjans?’ vraag ik nieuwsgierig. ‘Bent u haar dochter?’ is zijn tegenvraag. ‘Ze is mijn vriendin, toch mevrouw Berends?’ Hij lacht naar mam. ‘Dit is zo’n leuke vrouw,’ zegt hij ‘ze is zo lief,’ Ik zie dat hij het meent. Fijn om te horen. Het is alsof het over mijn dochter gaat, vroeger op school.

Even later zet ik twee koppen dampende thee voor ons en mam vraagt wie dat gaat betalen. Ik zeg dat ik het al voor haar heb betaald, maar ze wil graag trakteren. Vroeger verdiende ze wat bij met yogales en vond het leuk om iets van zichzelf te kunnen geven. ‘Uit mijn portemonnee?’ vraagt ze. ‘Ja, jij hebt getrakteerd mam. Dank je wel.’

Gaat hij betalen?

Het volgende uur vergeet ze direct wat er wordt gezegd, behalve dat er betaald moet worden. Hoe werkt dat toch in haar hersenen?

De mooie foto van haar kleinzoon aan de muur ziet ze elke vijf minuten voor het eerst: ‘Oh wat leuk dat hij toevallig precies recht voor mij zit; wat een pittig jochie is het toch!’ terwijl ze zich meteen daarna ‘herinnert’ dat er nog betaald moet worden. ‘Gaat hij nu alles voor ons betalen?’ vraagt ze. Het blijft daarnaast een mysterie voor me dat ze geen verschil ziet tussen een foto en een aanwezige.

Ik ben lief, want ik betaal

Haar aandacht dwaalt naar een kunstwerkje op de houten boekenkast waarop staat: Ik ben lief. ‘Oh, ik ben lief. Zie je wel, dat betekent dat ik heb betaald!’ zegt ze stralend.

Ik zet een cd van Wim Zonneveld op om haar af te leiden. Als hij haar wild in zijn armen houdt, voelt ze precies aan als een zak havermout, zingt Wim. Mam luistert aandachtig. ‘Zegt hij dat tegen de betaalster?’ vraagt ze.

‘Ik heb trouwens niet alles alleen betaald. Pap heeft eigenlijk de helft betaald, want het geld is van ons samen.’ Pap krijgt nu ook wat van de eer, maar de betaalmodus blijkt een onverbrekelijke cirkel.

If you can’t beat them, join them zegt men, dus ik lach: ‘Hoe kom je aan al dat geld mam?’ ‘Oh, vanmorgen heb ik gepind bij de automaat. Ik heb alles op jouw rekening gezet.’ Hier moet ze zelf hard om lachen en ik doe mee. Ik geef haar theekopje aan. ‘Is de thee niet te heet mam?’ ‘Als jij het moet betalen wel maar als ik het betaal is het net goed.’

Als ik even later afscheid neem zegt ze: ‘Nu is alles betaald?’