Mantelzorg en het coronavirus

Het ministerie van VWS heeft op 16 april vier richtlijnen uitgebracht over de zorg voor kwetsbare mensen die zelfstandig thuis wonen:

Mantelzorgondersteuning, zie ook de Zorgladder Mantelzorg die hierop is gebaseerd
Dagbesteding
Huishoudelijke hulp
Hulpmiddelen

Onze collega-organisatie Alzheimer Nederland maakte een heldere samenvatting van de richtlijnen.

Meer informatie over de zorg voor je naaste thuis:
Rijksoverheid.nl – de vier richtlijnen
Rijksoverheid.nl – Vragen over het coronavirus en zorg voor thuiswonenden

Heb je vragen over de richtlijnen? Bel, Whatsapp of mail de Mantelzorglijn: 030 -760 60 55 of mantelzorglijn@mantelzorg.nl!

Als je zelf niet meer kunt zorgen, dan moet iemand anders de zorg van je overnemen. Dit kan onverwachts zijn.

Het is dan handig als alle informatie over medicijnen, allergieën, belangrijke telefoonnummers, instructies voor de verzorging op papier staan.

Je kunt uit voorzorg vast een overzicht maken aan de hand van een checklist.

Je kunt de checklist ook bestellen als invulboekje.

Natuurlijk kun je ook zelf in een notitieboekje de meest belangrijke zaken over de zorg en ondersteuning van je naaste opschrijven.

Naast het maken van een overzicht, kun je ook alvast nadenken over wie de zorg van je over kan nemen. En met deze personen afspraken maken.

Bij algemene vragen over een pgb kun je bellen met de Mantelzorglijn. Vaak kunnen we je goed op weg helpen.

Heb je specifiekere vragen? Neem dan contact op met Per Saldo, de belangenvereniging voor mensen met een persoons gebonden budget.

Lees ook de adviezen van Per Saldo over het pgb in tijden van corona en volg hun nieuwsberichten.

Andere informatiebronnen

Rijksoverheid – veelgestelde vragen pgb

SVB – coronamaatregelen pgb
Per saldo Hulpgids – zoeken zorgaanbieder die via het pgb werkt

Heb je hulp nodig bij de zorg voor je naaste? Kijk eerst wie in je eigen netwerk of in dat van je naaste kan helpen. Is daar onvoldoende ondersteuning te vinden, dan kun je bij onderstaande organisaties terecht.

Weet je niet precies waar je moet zijn voor hulp? Bel of mail met de Mantelzorglijn en we denken met je mee: 030 760 60 55, werkdagen 9 – 17 uur; mantelzorglijn@mantelzorg.nl

Steunpunt mantelzorg

In elke gemeente is een steunpunt mantelzorg. Google op de naam van de gemeente waar je naaste woont en het trefwoord ‘mantelzorg’. Meestal vind je dan de naam en contactgegevens van de organisatie. Kom je er niet uit? Bel de Mantelzorglijn en we zoeken het voor je op.

Een steunpunt kent de lokale situatie goed, en kan je de weg wijzen naar hulp en ondersteuning in de woonplaats van degene voor wie je zorgt.

Vrijwilligerscentrale

Via de vrijwilligerscentrale in de woonplaats van je naaste is vaak veel praktische hulp mogelijk, zoals boodschappen doen, medicijnen ophalen, vervoer, klusjes in huis en tuin. Bel en stel je vraag!

Afdeling Wmo of het sociaal wijkteam van de gemeente
Ook de gemeente kan veel hulp bieden, bijvoorbeeld in de vorm van huishoudelijke hulp, dagbesteding of respijtzorg. Ook kun je er terecht voor woningaanpassingen en hulpmiddelen.

Zorgkantoor
Woont je naaste thuis met een indicatie vanuit de Wet Langdurige Zorg (Wlz)? Dan kun je bij vragen over (extra) zorg en ondersteuning bellen met het zorgkantoor (in plaats van met de gemeente/Wmo/sociaal wijkteam).

Je kunt hier opzoeken onder welk zorgkantoor je naaste valt en wat de contactgegevens zijn.

Thuiszorg
Voor hulp bij persoonlijke verzorging, medicijnen toedienen en wondverzorging kun je terecht bij de thuiszorgorganisatie.

Huisarts
Wordt de zorg je echt teveel en is hulp via bovenstaande organisaties niet voldoende of niet beschikbaar? Of is doordat al het zorgen je boven het hoofd groeit sprake van een crisis? Bel dan je huisarts, hij kan je helpen bij het vinden van een oplossing of je doorverwijzen naar hulp.

Daarnaast is de huisarts natuurlijk je aanspreekpunt voor alle medische vragen.

Clientondersteuner of mantelzorgmakelaar
Hulp nodig bij het regelen van zorg of ondersteuning? Een cliëntondersteuner of mantelzorgmakelaar kan je daarbij helpen.

Informatie over cliëntondersteuning

Informatie over een mantelzorgmakelaar

Wil je meer informatie hebben over deze ondersteuningsmogelijkheden, of zoek je contactgegevens? Bel de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55.

Casemanager dementie
Is je naaste dementerend en is er een casemanager dementie die jullie begeleidt? Wellicht kan de casemanager ook helpen bij de knelpunten waar je door corona als mantelzorger tegenaan loopt.

Particuliere organisaties
Er zijn steeds meer particuliere organisaties die ter ondersteuning van de mantelzorger hulp aan huis bieden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan lichte huishoudelijk werk, meegaan naar arts en ziekenhuis, boodschappen doen, gezelschap houden, hulp bij administratie, kleine klussen in en om de woning, tuinonderhoud, slaapdiensten, zorg voor huisdieren.

Je kunt rechtstreeks contact opnemen met de organisatie en aangeven welke hulp je wenst. Het uurtarief voor de diensten ligt meestal rond de 20 – 25 euro per uur.

De hulp van particuliere organisaties betaal je vaak zelf. Sommige verzekeraars vergoeden (een deel van) de kosten als je een aanvullende verzekering hebt. Neem contact op met jouw verzekeraar en vraag wat de mogelijkheden zijn. Heeft je naaste een indicatie via de Wmo, Jeugdwet, Wlz of zorgverzekeringswet, dan kan de inzet van een particuliere organisatie soms via een pgb vergoed worden. Daarnaast zijn de kosten mogelijk aftrekbaar van de belasting.

We noemen een aantal landelijk of regionaal opererende organisaties: www.saaraanhuis.nl | www.mantelaar.nl | www.seniorservice.nl | www.zorgmies.nl | www.fleurdedag.nl | www.homeinstead.nl|

Let op: dit is slechts een selectie. Google op ‘particuliere thuiszorg’ of ‘vervangende mantelzorg’ en de naam van de woonplaats waar degene voor wie je zorgt woont. Je ziet dan welke particuliere organisaties in de regio actief zijn.

Meer informatie

Een overzicht van de hulp die je kunt krijgen is ook te vinden in de Zorgladder Mantelzorg.

Of zie Rijksoverheid over de zorg voor thuiswonenden

Krijgt je zelfstandig wonende naaste meer bezoek dan wenselijk is in deze tijden van corona? En kan hij of zij – bijvoorbeeld door dementie of een verstandelijke beperking – zelf niet goed grenzen aangeven aan bezoekers? We ontwikkelden twee posters die je op het raam van je naaste kunt hangen. Zodat voor bezoek duidelijk is dat je naaste een kwetsbare gezondheid heeft. En bellen momenteel de voorkeur heeft boven fysiek bezoek.

Tip: wellicht kun je mensen die vaak bij je naaste op bezoek komen zelf ook even bellen om uit te leggen dat het heel fijn is als ze contact onderhouden. Maar dat het belangrijk is fysiek contact te beperken. En een belletje of kaartje door de bus nu een goed alternatief is.

Er zijn twee poster: ‘Help verspreiding van corona te voorkomen!’ en ‘Bezoek me niet, bel me’.

Je kunt ze hieronder gratis downloaden:

• Poster Bezoek me niet, bel me
• Poster Help verspreiding corona voorkomen

Denk aan:

• Bel vaker. Misschien kun je met een aantal familieleden en bekenden een rooster maken, zodat er iedere dag iemand met je naaste belt.
• Maak eventueel gebruik van beeldbellen. Dit kan bijvoorbeeld via WhatsApp, Skype, Facetime, Zoom. Als je zelf niet zo goed thuis bent in het gebruik van deze middelen, vraag dan om hulp in je omgeving.
• Op de site van Seniorweb lees je meer over beeldbellen
• WhatsApp biedt vele mogelijkheden: stuur een spraakbericht, foto’s, filmpjes en breng zo wat levendigheid van je dag bij je naaste in huis.
• Het Ouderenfonds heeft een helpdesk Welkom Online. Voor hulp bij beeldbellen en contact houden via social media.
• Stuur post. Een kaartje of brief, tekeningen van de (klein)kinderen. Schrijf bijvoorbeeld over wat je vandaag gedaan hebt. Of over leuke herinneringen die je samen hebt, misschien omlijst met een een oude foto.
• Is je naaste een beetje handig op een smartphone of tablet? Dan zijn er veel spelletjes die je samen op afstand kunt spelen, denk aan Wordfeud, Ruzzle of Patience.

Zie voor meer informatie over de digitale manieren van contact houden de veelgestelde vragen in het onderdeel Digitale ondersteuning. Daar vind je linkjes naar uitleg over beeldbellen, online boodschappen doen en gebruik van social media.

Ben je zelf verkouden, heb je verhoging of koorts? Ga niet naar je naaste toe, maar ga op zoek naar alternatieven.

Zijn er bijvoorbeeld familieleden, buren, kennissen of vrienden die tijdelijk de mantelzorgtaken van je kunnen overnemen? Of misschien mensen die ze kennen via de kerk, sportvereniging, ouderenbond of hobbyclub?

Je voelt je wellicht bezwaard om hulp te vragen, maar besef goed dat het belangrijk is dat jouw naaste geholpen wordt en dat veel mensen het juist fijn vinden wanneer ze concreet weten waarmee ze kunnen helpen. Vraag tijdig om hulp, wacht niet tot het echt niet meer gaat.

Ken je mensen aan wie je hulp kunt vragen maar heb je geen contactgegevens? Maak dan gebruik van social media. Meestal is een persoon snel gevonden bijvoorbeeld via Facebook of LinkedIn. Ken je niemand in de straat van je naaste? Doe een briefje door de brievenbussen in de straat en vraag om hulp.

Heeft je naaste thuiszorg? Neem dan met de thuiszorgorganisatie contact op en meld dat je momenteel niet bij jouw hulpbehoevende naaste mantelzorg kunt verlenen. Óf de thuiszorgorganisatie extra taken op zich kan nemen, zal afhankelijk zijn van de mogelijkheden van de organisatie.

Ook via het steunpunt mantelzorg in de woonplaats van je naaste en via het Wmo-loket van de gemeente kun je om hulp vragen. En in noodgevallen natuurlijk ook via de huisarts.

Zie daarnaast ook de landelijke initiatieven voor hulp onder het kopje ‘landelijke informatie, initiatieven en tips’.

De overheid raadde het in het begin van de coronacrisis af om bij mensen met een kwetsbare gezondheid en/of hogere leeftijd (70+) op bezoek te gaan. Aanvankelijk was de regel ‘ga niet’. Daarna werd de richtlijn ‘maximaal twee vaste bezoekers per oudere en/of kwetsbare naaste’.

Inmiddels is ook deze regel versoepeld. En mag je weer ‘gewoon’ (zonder beperking in aantal mensen) bij je kwetsbare en/of oudere naaste op bezoek gaan. Houd je daarbij wel aan de regels van het RIVM.

Dus ga alleen als je je fit voelt, en als je naaste die je bezoekt ook geen klachten heeft die wijzen op mogelijke besmetting met het coronavirus. Ook in huis en tuin van je naaste geldt: houd 1,5 meter afstand. Was je handen regelmatig en blijf thuis als je verkouden bent. De basisregels van het RIVM nog eens nalezen? Ze staan hier op een rijtje.

Ook al kun je weer op bezoek bij je naaste met een kwetsbare gezondheid en/of hogere leeftijd, de overheid geeft wel aan dat deze groep mensen extra voorzichtig moet blijven.

Veel maatregelen zijn sinds eind mei versoepeld, maar de gezondheid van je naaste blijft kwetsbaar en het virus kan nog steeds vervelend toeslaan. Die laatste twee zaken zijn niet veranderd sinds eind mei.

Vragen over een bezoek aan je naaste? Bel gerust even met de Mantelzorglijn voor advies.

In de periode van een bezoekverbod was wandelen met je naaste in het verpleeghuis helaas niet mogelijk. Gelukkig mag het weer. Volg daarbij wel de volgende regels:

• Houd de richtlijnen van het RIVM aan.
• Houd 1,5 meter afstand van de andere mensen op straat. En als mogelijk ook van je naaste. Lukt dat laatste niet, bijvoorbeeld omdat je naaste in een rolstoel zit die je voortduwt, dan mag je tijdelijk de 1,5 meter afstand loslaten.
• Vermijd drukke plekken. Is het ergens te druk om voldoende afstand te houden? Neem een andere route of ga terug naar het verpleeghuis.

De afspraken over het wandelen maakt het verpleeghuis in samenspraak met de cliëntenraad en de ondernemingsraad. Er kunnen bij de instelling waar je naaste woont aanvullende afspraken zijn op bovenstaande regels.

Actiz – de branchevereniging van zorgorganisaties – zegt hierover op haar website:

‘Als er plek is kunnen nieuwe cliënten in principe in verpleeghuizen terecht. Er wordt altijd per cliënt gekeken wat in de betreffende situatie de beste oplossing is. Soms kan het beter zijn om een cliënt (nog) niet op te nemen.  Er wordt ook gekeken of de cliënt niet besmet is, of er voldoende personeel beschikbaar is dat veilig kan werken en of er geen mensen in het verpleeghuis al besmet zijn.’

Staat je naaste op de wachtlijst voor opname in een verpleeghuis en komt er een plaats vrij, overleg dan goed met je naaste, de familie, huisarts, specialist ouderengeneeskunde en de instelling wat op dit moment wijs is om te doen. Soms is het goed een opname uit te stellen, in andere gevallen is het nodig en belangrijk de opname door te laten gaan.

Houd voor informatie over de opnamemogelijkheden in verpleeghuizen de veelgestelde vragen op de website van Actiz in de gaten. Ook kun je altijd bellen met de zorginstelling waar je naaste op de wachtlijst staat om over jullie specifieke situatie te overleggen.

De meeste virussen leggen het loodje bij een temperatuur vanaf 60 graden. Maar naast temperatuur is wasmiddel een belangrijk wapen om een virus te doden. Wassen bij 40 graden in combinatie met een flinke hoeveelheid wasmiddel lijkt afdoende.

Lees voor meer informatie het artikel in de Volkskrant.

Vraag of het verpleeghuis de was voor je klaarzet in een gesloten zak, zodat je deze veilig mee naar huis kunt nemen. Raak het wasgoed zo min mogelijk aan, stop het direct vanuit de zak in de wasmachine (niet eerst in de wasmand). En natuurlijk: was na het aanraken van de vuile was uitgebreid je handen.

Onder bepaalde voorwaarden kun je je naaste mee naar huis nemen. Hetverpleeghuis zal bijvoorbeeld beoordelen of het veilig en verantwoord is, voor je naaste en voor jou. En of thuis de medische en verpleegkundige zorg gegeven kan worden die nodig is.

Waar moet je aan denken?

Denk er goed over na voor je besluit je naaste in huis te nemen. En bespreek dit ook altijd uitgebreid met de zorginstelling waar je naaste woont.

Belangrijke onderwerpen om zelf over na te denken en met de zorginstelling over af te stemmen:

• Is verhuizing van je naaste vanuit fysiek, medisch en psychisch oogpunt verstandig?
• Hoe groot is de kans op besmetting van je naaste als hij bij jou thuis woont? Kun je garanderen dat die minimaal is?
• Hoe staat je naaste er zelf in?
• Is er thuis voldoende mantelzorg beschikbaar? Verpleeghuiszorg is 24uurs zorg. Wat betekent dat het voor je naaste – ook bij een tijdelijke verhuizing naar huis – belangrijk is dat er 24 uur per dag iemand in de buurt is die zo nodig hulp en zorg kan bieden. Dat is intensief, en kan zeker als je naaste langer bij je woont een zware klus zijn.
• Wat als je zelf ziek wordt en/of besmet raakt met het coronavirus, kan iemand de mantelzorg voor je naaste dan van je overnemen? Zo ja, wie? Maak alvast afspraken.
• Welke professionele zorg is er thuis nodig? En is die zorg te realiseren? In bepaalde regio’s is het momenteel lastig voldoende thuiszorg te krijgen.
• Kan het verpleeghuis thuis zorgen benodigde materialen (bijvoorbeeld incontinentiemiddelen) leveren? En wie betaalt dat? Maak daar afspraken over met de zorginstelling en/of het zorgkantoor. De zorginstelling is niet verplicht de zorg thuis te regelen en te financieren. De afspraken die je onderling maakt worden meestal op papier gezet en ondertekend door jou en de zorginstelling.

Terugkeer naar het verpleeghuis

Als de zorg thuis toch te zwaar blijkt te zijn, is de kans aanwezig dat de zorginstelling je naaste niet opnieuw opneemt als er beperkende bezoekmaatregelen gelden. Dit om mogelijke besmetting van bewoners en medewerkers door je naaste te voorkomen.

Zorginstellingen dienen normaal gesproken een bewoner uit te schrijven als deze langer dan 14 dagen aaneengesloten niet in de zorginstelling verblijft. In verband met corona zijn hier soms uitzonderingen op mogelijk. Maak hierover heldere afspraken met de instelling en leg deze schriftelijk vast.

Bij terugkeer van je naaste in het verpleeghuis kan het zijn dat hij eerst twee weken in quarantaine moet. Zeker voor kwetsbare ouderen is twee weken een lange (en eenzame) periode.

Maak heldere afspraken

Nogmaals: denk er goed over na voor je besluit je naaste in huis te nemen, aangezien dit veel consequenties heeft.

Als je ertoe besluit: maak afspraken met de zorginstelling over verantwoordelijkheden en kosten. En overleg zo nodig ook met het zorgkantoor (waar financiering van de verpleeghuiszorg – ook in de thuissituatie – vandaan komt).

Weten onder welk zorgkantoor je naaste valt? Je kunt het opzoeken op de site van Zorgverzekeraars Nederland.

Waar kan je hulp krijgen?

Voor het regelen van zorg thuis kun je de hulp inroepen van een cliëntondersteuner Wlz. Ook een mantelzorgmakelaar kan helpen.

Kun je door een uitbraak van corona in de zorginstelling van je naaste tijdelijk niet op bezoek? Probeer op andere manieren contact te houden:

• Bel vaker. Misschien kun je met een aantal familieleden en bekenden een rooster maken, zodat er iedere dag iemand met je naaste belt.
• Maak eventueel gebruik van beeldbellen. Dit kan bijvoorbeeld via WhatsApp, Skype, Facetime, Zoom. Als je zelf niet zo goed thuis bent in het gebruik van deze middelen, vraag dan om hulp in je omgeving.
• Op de site van Seniorweb lees je meer over beeldbellen.
• WhatsApp biedt vele mogelijkheden: stuur een spraakbericht, foto’s, filmpjes en breng zo wat levendigheid van je dag bij je naaste in huis.
• Het Ouderenfonds heeft een helpdesk Welkom Online. Voor hulp bij beeldbellen, contact houden via social media etc. Zie https://www.ouderenfonds.nl/helpdesk-welkom-online
• Stuur post. Een kaartje of brief, tekeningen van de (klein)kinderen. Schrijf bijvoorbeeld over wat je vandaag gedaan hebt. Of over leuke herinneringen die je samen hebt, misschien omlijst met een een oude foto.
• Is je naaste een beetje handig op een smartphone of tablet? Dan zijn er veel spelletjes die je samen op afstand kunt spelen, denk aan Wordfeud, Ruzzle of Patience.

Vraag zo nodig de instelling waar je naaste woont om te helpen het contact via de telefoon, WhatsApp of ander middel tot stand te brengen. Misschien is het mogelijk een vast moment op de dag af te spreken waarop er onder begeleiding contact is?

Zie voor meer informatie over de digitale manieren van contact houden de veelgestelde vragen in het onderdeel ‘Digitale ondersteuning’. Daar vind je linkjes naar uitleg over beeldbellen, online boodschappen doen en gebruik van social media.

Verpleeghuizen

• Informatie over verpleeghuizen

Gehandicaptenzorg

• Informatie over gehandicaptenzorg

Jeugdzorg

• Informatie over jeugdzorg

Minister Hugo de Jonge stelde op 20 maart een bezoekverbod voor verpleeghuizen in. Zo wilde de overheid bewoners en zorgmedewerkers beschermen tegen corona.

Na een periode van geen bezoek en enkele pilots met beperkte bezoektijden zijn er gelukkig sinds eind juni – als er in een verpleeghuis geen besmettingen zijn met corona –  vanuit de overheid geen beperkingen meer voor bezoek. Zowel niet qua frequentie en duur als qua aantal bezoekers.

Elke instelling mag zelf invulling geven aan de bezoekregeling en afspraken maken over hoe vaak en hoe lang bezoek kan komen. De afspraken moeten worden afgestemd met de cliëntenraad en de ondernemingsraad van de instelling.

Heb je vragen over de bezoekregeling van het verpleeghuis waar je naaste woont? Stem af met het afdelingshoofd of de locatiemanager. Of neem contact op met de cliëntenraad. De cliëntenraad is als vertegenwoordiger van bewoners en familie betrokken bij de het opstellen en aanpassen van de bezoekregeling en heeft regelmatig overleg met het management van de instelling. Ook als er dingen niet goed verlopen, kun je dit met de cliëntenraad bespreken.

ActiZ, Alzheimer Nederland, LOC, NIP, V&VN, Verenso en Zorgthuisnl maakten in mei een handreiking aan de hand waarvan verpleeghuizen de versoepeling van de bezoekregeling uitwerkten. Op dit moment wordt die handreiking herschreven. In de nieuwe handreiking worden verschillende situaties beschreven, zodat verpleeghuizen bij een eventuele uitbraak in hun instelling maatwerk kunnen leveren en gebruik kunnen maken van de inzichten die zijn opgedaan in de afgelopen periode. Naar verwachting verschijnt de aangepaste versie in september.

Vragen over de bezoekregeling in verpleeghuizen, behoefte om even je verhaal te doen of te overleggen omdat de zorginstelling nog steeds (te) beperkt bezoek toelaat? Neem gerust contact op met de Mantelzorglijn.

We krijgen vragen van mantelzorgers die met het coronavirus besmet zijn geweest en inmiddels hersteld zijn. Ze zouden graag getest worden op de aanwezigheid van antistoffen. Zodat ze zeker weten dat ze niet meer besmet kunnen worden en ook hun hulpbehoevende naaste niet meer kunnen besmetten.

Testen op antistoffen en immuniteit is op dit moment echter niet mogelijk. Er wordt nog onderzocht of mensen die antistoffen hebben, het virus niet meer kunnen krijgen. En dus niet meer ziek kunnen worden. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat mensen met milde coronaklachten minder antistoffen aanmaken. En daardoor ook niet (helemaal) beschermd zijn tegen het coronavirus.

Meer informatie over het testen op antistoffen en immuniteit:

• Rijksoverheid.nl – pagina over testen
• RIVM – testen op COVID-19

Iedereen met klachten – volwassenen en kinderen – kan zich laten testen op het coronavirus.

Bel 0800 – 1202 of maak online een afspraak via www.coronatest.nl

Heb je klachten zoals verkoudheid, hoesten, verhoging of plotseling verlies van smaak en geur? Maak een afspraak voor een test op een testlocatie bij jou in de buurt. Je hoeft niet eerst naar een (huis)arts voor een doorverwijzing.

Het telefoonnummer is 7 dagen per week, van 08.00 uur tot 20.00 uur bereikbaar. Zorg dat je je Burgerservicenummer (BSN) bij de hand hebt als je belt. Voor het online maken van een afspraak moet je inloggen met je DigiD.

Testen heeft overigens alleen zin wanneer je klachten hebt. En de test kan alleen laten zien of je corona hebt op het moment dat de test wordt afgenomen. Je kunt niet laten onderzoeken je eerder corona hebt gehad.

Uitlegvideo ‘Hoe werkt een coronatest’ op YouTube

Wanneer moet je 0800-1202 NIET bellen?

• Als je klachten passend bij het coronavirus gehad hebt maar nu niet meer hebt (de GGD test niet of je het coronavirus hebt gehad).
• Als je vragen hebt over het coronavirus en geen afspraak wilt maken voor een test. Bel dan naar 0800-1351.
• Als je zware klachten hebt. Bel dan met je huisarts of huisartsenpost.
• Als je klachten passend bij corona én andere aandoeningen hebt. Een chronische ziekte bijvoorbeeld of kanker. Bel dan met je huisarts of behandelend arts.
• Bel bij levensbedreigende spoed altijd 112.

Kinderen testen

Heeft je kind klachten passend bij het coronavirus? Dan kan je kind getest worden. Ook hiervoor kun je via 0800-1202 een afspraak te maken.

Kinderen van 12 tot en met 17 jaar moeten toestemming geven voor de test. Daarom vraagt de medewerker van het afsprakennummer het kind om aan de telefoon te komen om toestemming te geven.

Kinderen van 16 en 17 jaar mogen zelf een afspraak maken via 0800-1202.

Meer informatie

Lees meer over het testen op de website van de Rijksoverheid.

Gebruik je beschermende materialen? Dan is het belangrijk dat je ze op de goede manier gebruikt. Hieronder zie je hoe je handschoenen en een mondkapje gebruikt.

Instructie gebruik niet-medisch mondmasker

Instructie gebruik medisch mondmasker en handschoenen

Wanneer is een mondkapje nodig?

Het RIVM geeft aan dat mondkapjes in het dagelijks leven niet nodig zijn als je 1,5 meter afstand houdt en de hygiënemaatregelen goed opvolgt. Uitleg hierover vind je hier. Uitzondering hierop is het openbaar vervoer, waar vanaf 1 juni mondkapjes verplicht zijn.

Bij de zorg voor iemand die (mogelijk) besmet is met het coronavirus is het wel belangrijk om beschermende materialen als mondkapje, handschoenen, bril en schort te gebruiken.

Hoe kom ik aan mondmaskers?

Je naaste (mogelijk) besmet: mondkapjes via de huisarts en apotheek

Is je naaste die zelfstandig thuis woont (mogelijk) besmet met corona, verzorg je hem of haar en kun je daarbij niet altijd de 1,5 meter afstand houden? Dan komt je naaste in aanmerking voor beschermende materialen via een recept van de huisarts of GGD. Je leest er meer over bij de vorige vraag in het onderdeel ‘Testen’.

Overige situaties: mondmaskers zelf kopen of maken

Voor alle overige situaties – bijvoorbeeld voor gebruik in het OV – geldt dat je zelf een niet-medisch mondmasker moet kopen, of zelf kunt maken.

Kopen kan op verschillende plaatsen, bijvoorbeeld bij drogisten en supermarkten. Ook online zijn er veel mogelijkheden. De Consumentenbond maakte een lijst van betrouwbare websites . Let op: de webwinkels op deze lijst hebben het Thuiswinkel Waarborg Keurmerk. Dit geeft aan dat dit betrouwbare verkooppunten zijn. Het zegt niks over de kwaliteit van de mondkapjes.

Meer informatie

Op de volgende websites vind je heldere en betrouwbare informatie over mondkapjes:

Website Rijksoverheid – veelgestelde vragen over het gebruik van mondkapjes

Website RIVM – mondkapjes en handschoenen

Consumentenbond – Mondkapjes tijdens de coronacrisis

Ben je mantelzorger van iemand die intensieve zorg (meer dan 8 uur per week en langer dan 3 maanden) nodig heeft en die (mogelijk) besmet is met corona? Dan kun je als 1,5 meter afstand houden bij de verzorging en verpleging niet mogelijk is, op recept van huisarts of GGD via de apotheek beschermende materialen krijgen.

Woont je naaste in een instelling, dan gelden er andere regels. Overleg met de instelling over het testbeleid en gebruik van beschermende materialen. De informatie hieronder gaat over de thuissituatie.

Klachten en mogelijk besmet
Heeft je naaste klachten die mogelijk wijzen op corona, dan is het belangrijk dat je naaste zo snel mogelijk wordt getest. Maak een afspraak via telefoonnummer 0800 – 1202 of doe dit online via www.coronatest.nl

Tot de testuitslag bekend is, kun je als mantelzorger met een elektronisch recept van de huisarts of de GGD, op naam van je naaste, gratis een korte-termijn-pakket met beschermende materialen ophalen bij de apotheek. Dit pakket bevat handschoenen,  chirurgisch mondneusmaskers, een bril, schorten en een flacon desinfectans.

Vervolgens zijn er twee opties:

1. Als de testuitslag van je naaste negatief is, dan zijn de beschermende materialen voor jou als mantelzorger niet meer nodig.
2. Als de testuitslag van je naaste positief is, krijgt je een nieuw recept van de huisarts of de GGD. Hiermee kun je bij de apotheek een lange-termijn-pakket met beschermende materialen bij de apotheek ophalen, of thuis laten bezorgen. Ook dit pakket is gratis en het bevat dezelfde materialen als het korte termijn pakket (maar dan in grotere hoeveelheden).

Kijk op de website van Seniorweb voor informatie over digitale mogelijkheden.

Speciaal voor mantelzorgers zijn er slimme zorgoplossingen die in deze tijd goed van pas komen. We geven een paar voorbeelden:

• Met de makkelijke tablet voor ouderen kun je elkaar digitaal op de hoogte houden, door foto’s te sturen of via beeldbellen.
• Als je zelf even niet in staat bent om de mantelzorg voort te zetten kun je gebruik maken van het online platform dat hulp voor en door bekenden en buurtgenoten mogelijk maakt
• Met slimme sensoren in huis wonen mensen veilig thuis. Ze slaan alarm als het nodig is.
• Of een sociale robot die helpt met geheugensteuntjes voor bijvoorbeeld meer structuur.
• Om de zorg voor je naaste te coördineren kun je een WhatsApp groep aanmaken. Maar er zijn ook apps die je hiervoor kunt gebruiken, zie Websites en apps voor delen van de zorg.
• Op de website van Seniorweb vind jetips en uitleg over handige digitale hulpmiddelen, websites en apps.

Zorg van Nu heeft actuele informatie, gerelateerde zorgoplossingen en extra financiële mogelijkheden bij elkaar op één pagina. Daarnaast zijn er ook tips en handreikingen voor digitale vaardigheden opgenomen.

Als je voor een naaste zorgt die een kwetsbare gezondheid en/of hoge leeftijd heeft, dan wil je die natuurlijk niet besmetten. Maar als je werk hebt waar je (enig) risico loopt op besmetting, kan de combinatie werk en mantelzorg een lastige zijn.

Beschermende maatregelen

Kun je niet vanuit huis werken, zorg dan dat je in ieder geval zowel thuis als op je werk de richtlijnen van het RIVM zo optimaal mogelijk naleeft. En beperk zo het risico op besmetting van jezelf en je naaste tot een minimum. Houd 1,5 meter afstand van anderen en was regelmatig je handen.

Je mag jouw werkgever vragen om voldoende beschermende maatregelen te nemen:

• Denk aan afspraken over afstand houden, aanpassing van je werkplek, extra ontsmettingsmiddelen, frequentere schoonmaak van toiletten en deurklinken.
• Bij werk in winkels: schermen bij de kassa en contactloos betalen.
• Op scholen een goed hygiëneprotocol, in de zorg voldoende beschermende materialen.

Merk je dat mensen op je werk (collega’s, klanten, ouders, patiënten) zich niet houden aan de beschermende maatregelen, meld dit bij jouw leidinggevende.

Bespreek je zorgen

Maak je eventuele zorgen bespreekbaar bij jouw werkgever en benoem dat je zorgt voor een hulpbehoevende naaste. Misschien kun je afspreken dat jij zoveel mogelijk afgeschermd werkt of andere taken krijgt, en dat je extra schoonmaak- of desinfectiemiddelen kunt gebruiken.

Mogelijk kun je met familie en vrienden afspreken dat zij extra zorgtaken voor hun rekening nemen, zodat jij thuis 1,5 meter afstand tot je naaste kunt houden.

Je kunt niet weigeren om naar je werk te gaan. Maar het is voor niemand prettig als er spanning ontstaat, dus maak jouw zorgen vooral bespreekbaar.

Vraag je werkgever om zijn of haar hulp. Maak je je te veel zorgen? Mogelijk kun je dan gebruik maken van een verlofregeling en/of neem je verlof op.

Bedenk dat het voor jouw werkgever belangrijk is dat jij er bent en dat het coronavirus niet heel snel uit Nederland weg is. Streef dus naar een oplossing die ook langere tijd is vol te houden. Blijf vooral voldoende voorzorgsmaatregelen nemen en ga door met je werk.

Meer informatie

Zie voor meer informatie het dossier werk en corona van het CNV.

Werk je in het onderwijs? Kijk op de site van de Algemene Onderwijsbond bij de veelgestelde vragen over onderwijs en het coronavirus. Of bezoek de site van de Rijksoverheid (veelgestelde vragen onderwijs).

Werk je in de zorg? Kijk op de site van je beroepsvereniging voor advies over je werk in tijden van corona. Of raadpleeg de informatie voor zorgprofessionals van het RIVM.

Kijk voor alle informatie over Werk & Mantelzorg bij het thema Werk en mantelzorg op deze site.

Of kijk in de Factsheet van Werk en Mantelzorg: Hoe combineer je werk en mantelzorg in tijden van corona?

Houd een lijstje bij van alle (extra) kosten die je maakt door de zorg voor je naaste. En bewaar bonnetjes, facturen en betalingsbewijzen. Mogelijk zijn de kosten aftrekbaar van de belasting. Zie ook www.meerkosten.nl/belastingvoordeel (let op: dit zijn de regels voor 2019; begin 2021 staande de afspraken voor 2020 online. Die zullen echter in grote lijnen overeenkomen met die van 2019).

Heb je een heel laag inkomen en extra uitgaven voor zorg? Soms biedt de gemeente uitkomst via bijzondere bijstand.

Wmo

Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge heeft besloten dat Wmo-klanten in de maanden april en mei 2020 geen eigen bijdrage hoeven te betalen in verband met corona. Je naaste ontvangt over die maanden geen factuur.

De maatregel geldt niet voor Wmo-klanten die wonen in een instelling voor beschermd wonen of voor opvang.

Lees voor meer informatie het nieuwsbericht van het CAK.

Wlz

Of de eigen bijdrage verandert als je naaste met een Wlz-indicatie minder of andere zorg krijgt dan normaal, is afhankelijk van de situatie.

Op de webpagina van het CAK met informatie over het coronavirus staan onder het kopje ‘Wlz’ een aantal veelgestelde vragen over de eigen bijdrage Wlz.

Staat je vraag hier niet bij? Neem dan contact op met het CAK.

Zorgverzekeringswet

Voor thuiszorg (wijkverpleging) betaal je nooit een eigen bijdrage.

Boodschappen en eten

Kan je naaste zelf geen boodschappen doen en is er niemand in de buurt die dat kan overnemen? Alternatieven:

• Bestel boodschappen online en laat ze bij je naaste bezorgen.
• Uitleg over online boodschappen doen:
  Boodschappen doen via internet
  Online boodschappen bestellen bij Albert Heijn
• Supermarkten en slagers verkopen vaak kant-en-klaarmaaltijden.
• Vraag mensen in de straat om boodschappen te doen. Ken je niemand in de straat van je naaste? Doe een briefje door de brievenbussen in de straat, vraag om hulp. Veel mensen willen graag helpen. Laat de boodschapper (jou of je naaste) een Tikkie sturen via Whatsapp om de kosten te verrekenen. Of maak het bedrag over. Geef nooit een pinpas mee, om misbruik te voorkomen. Betaal ook niet met contant geld, om besmetting te voorkom
• Bel het lokale steunpunt mantelzorg of de gemeente: zij kunnen een vrijwilliger inschakelen voor boodschappenhulp.

Eenzaamheid

Is je naaste eenzaam? Naast de alternatieve manieren om contact te houden (zie een eerdere vraag) kan je naaste bellen met:

• De Luisterlijn | 0900 0767 | Dag en nacht een luisterend oor | www.luisterlijn.nl
• Zilverlijn van het Ouderenfonds | naast bellen is het ook mogelijk post te ontvangen via het project ‘Schrijfmaatje’ | www.ouderenfonds.nl/nieuws/waardevol-contact-op-afstand
• Anbo | 0348 46 66 66 | www.anbo.nl

Er zijn steeds meer initiatieven waar gezonde burgers zich aanbieden om de kwetsbaren te helpen. Hier kun je terecht voor praktische hulp en ondersteuning, zoals boodschappen doen, hond uitlaten of medicijnen ophalen.

Bijvoorbeeld:

• Een tegen eenzaamheid
• NL voor elkaar
• Ready2Help van het Rode Kruis
• Niet alleen
• We helpen
• Gewone mensen die mensen willen helpen
• Blauw helpt

Ben je mantelzorger van iemand die de Nederlandse taal niet of niet goed beheerst? De volgende organisaties hebben informatie en interessante initiatieven rondom corona & anderstaligen op hun website staan:

Noom
Diverse initiatieven, waaronder een meertalige informatielijn voor migrantenouderen, overzicht websites met anderstalige informatie en instructies voor opstarten bel- of bezorgcirkel.

Pharos
Uitleg over de richtlijnen van het RIVM in verschillende talen, waaronder Arabisch, Chinees en Pools. Zie ook het overzicht van informatiematerialen in andere talen.

Rijksoverheid
Posters met richtlijnen in het Engels, Spaans, Arabisch, Papiamento, Papiamentu, Pools en Turks.

Nederlands Jeugd Instituut
Overzicht communicatiemiddelen voor anderstaligen, laaggeletterden, doven en slechthorenden en ouders en kinderen met Autisme Spectrum Stoornis.

Gemeente Amsterdam
Zeer uitgebreide lijst met websites en informatiemateriaal voor anderstaligen. Van Berbers en Papiamento tot Moluks en Surinaams.

Dementie en corona

MS en corona

Reuma en corona

Verstandelijke beperking en corona

Doven en slechthorenden en corona

Psychische klachten en corona

Verslaving (roken – alcohol – drugs) en corona

Autisme Spectrum Stoornis en corona:
Informatie over het coronavirus
Stappenplan, hulpmiddelen en dagschema’s

Per 1 Juli is het weer toegestaan om met mensen in de auto te reizen die niet tot hetzelfde huishouden horen.

Het advies is om dan een mondkapje te dragen. Kinderen t/m 12 jaar hoeven geen mondkapje te dragen, ook als zij niet tot hetzelfde huishouden horen. Het dragen van een mondkapje is een advies. Het wordt sterk aangeraden, maar je krijgt geen boete als je geen mondkapje draagt.

Maak zelf de afweging

Ook al mag je weer met personen uit een ander huishouden in de auto reizen, het blijft belangrijk dat je je eigen (medische) afweging maakt of het vervoer van je naaste per auto noodzakelijk is.

Vanuit gezondheidsperspectief neem je een zeker risico als je in een kleine ruimte zo dicht bij elkaar gaat zitten. Weegt dat op tegen de noodzaak van de autorit? Naar de huisarts of het ziekenhuis gaan is nodig en belangrijk. Een uitje vaak niet. Maar ook al heeft een uitje geen medische noodzaak, soms kan het belangrijk zijn voor het welzijn van je naaste er even uit te zijn en krijgt het uitje daardoor een bepaalde noodzakelijkheid.

Wees secuur in je afweging, neem geen onnodig risico en beperk autogebruik met kwetsbare naasten. Vraag je ook altijd af of er alternatieven zijn. Er samen op uit kan misschien ook lopend, maak bijvoorbeeld een ommetje (al dan niet met rolstoel) in de buurt en drink een kopje koffie op een (rustig) terrasje.

Meer informatie

Website politie – met wie mag je in de auto zitten

Website Rijksoverheid – vervoer met de auto of taxi

Advies nodig?

Twijfel je over wat wijs is in jouw situatie? Bel of mail de Mantelzorglijn (030 760 60 55; werkdagen 9 – 17 uur). We denken graag met je mee!

 

Op de website van de Rijksoverheid vind je veel informate over de gevolgen voor het verkeer, vervoer en reizen door de uitbraak van het coronavirus.

De regio Antwerpen heeft op dit moment code oranje. Dat betekent dat de Nederlandse Rijksoverheid dringend adviseert dit gebied alleen te bezoeken voor noodzakelijke reizen.

Wat als degene voor wie je zorgt in dit oranje Belgische gebied woont, en jij net over de grens in Nederland? Of andersom: degene die de zorg ontvangt woont in Nederland en jijzelf in regio Antwerpen. Wat betekent dit voor de mantelzorg?

Mantelzorg in thuissituatie

Woont degene voor wie je zorgt in het oranje risicogebied rondom Antwerpen? Bekijk dan of je aan iemand daar in de buurt de zorg kunt overdragen. Vraag deze tijdelijk voor je naaste te zorgen, totdat het gebied weer code geel krijgt en je vrij naar je naaste kunt reizen.

Kun je de zorg niet overdragen en is het noodzakelijk om je naaste te bezoeken voor zorg of ondersteuning, dan kun je nog wel naar dit oranje gebied reizen. Houdt hierbij wel rekening met het hogere risico op besmetting, volg goed de richtlijnen van het RIVM en ga niet als je zelf klachten hebt die mogelijk wijzen op corona. Bij terugkomst in Nederland geldt het dringende advies 10 dagen in thuisquarantaine te gaan.

Ben je mantelzorger voor iemand in Nederland maar woon je zelf in het gebied met code oranje in België? Het wordt afgeraden om je naaste in Nederland te bezoeken. Draag indien mogelijk de zorg over aan iemand die niet in een gebied woont met een hoger besmettingsaantal. Zoek ook op welke regels er in je eigen woongebied gelden.

Mantelzorg voor je naaste in het verpleegtehuis

Woon je in een gebied met reisadvies code oranje? Dan kan je vaak tijdelijk niet op bezoek bij je naaste die verblijft in een zorginstelling.

Het risico op besmetting is groter in jouw woongebied waardoor de zorginstelling je kan vragen om niet op bezoek te komen tot de besmettingsgraad weer is gedaald. Wanneer er bezoekers worden toegelaten die uit een gebied komen met een hogere besmettingsgraad vergroot dit de kans op een corona uitbraak in het verpleegtehuis.

Meer informatie

Vind meer informatie over het reisadvies van het ministerie van buitenlandse zaken via de website of download de app:

• Reisadviezen
• Download de app

Op doorreis

Moet je door een gebied reizen met reisadvies oranje om bij je bestemming te komen? Dat mag, maar stop niet om te rusten of te tanken in het oranje gebied.

Als je vanuit het oranje gebied terugkomt in Nederland krijg je het dringende advies om 10 dagen in thuisquarantaine te gaan. Dit hoeft niet als je er alleen doorheen bent gereden zonder te stoppen.

Om besmetting met het coronavirus te voorkomen, adviseert de overheid om met mensen die niet tot je huishouden behoren minstens 1,5 meter afstand te houden.

Uitzondering op deze regel is contact tussen hulpbehoevenden en hun begeleiders. Dus bijvoorbeeld tussen mantelzorger en degene voor wie hij/zij zorgt. Lukt het niet om de 1,5 meter afstand te behouden, dan mag je die tijdelijk loslaten. Zoals bij het duwen van een rolstoel. Je mag dus een wandeling maken met je naaste in de rolstoel.

Wanneer je de rolstoel van je naaste duwt en dus binnen de 1,5 meter afstand komt, is er meer kans op besmetting. Het is belangrijk dat je je dat realiseert. Maar als je voor het bezoek aan je naaste je handen wast, dat tijdens het bezoek ook (als mogelijk) af en toe doet, hoest en niest in je elleboog etc. dan is het risico beperkt is.

Een (niet-medisch) mondkapje dragen tijdens de wandeling kan, maar zoals je wellicht weet is er veel discussie of dat daadwerkelijk veel extra bescherming biedt. Niet afspreken als jij of je naaste verkouden bent, handen wassen etc. blijven de belangrijkste maatregelen om besmetting te voorkomen. En houd waar mogelijk wél 1.5 meter afstand van met je naaste.

Is je naaste somber of gespannen door het coronavirus? Of ben je het zelf? Praat erover met mensen in je omgeving. Of bel één van de hulplijnen.

Op de site van de Rijksoverheid vind je tips over het omgaan met somberte en stress. En ook een overzicht van hulplijnen.

Mantelzorgen in coronatijd valt niet mee. Zorgen voor een naaste met psychische problemen is normaal gesproken vaak al zwaar, door de coronamaatregelen komen hier extra moeilijkheden bij.

Blijf er niet mee rondlopen en praat erover, met familie of vrienden. Dat kan helpen.

Op de website van MIND voor mensen met psychische klachten en hun naasten vind je informatie over hoe je je naaste in deze periode kunt steunen en waar jij terecht kunt voor  een luisterend oor, lotgenotencontact of tips.

Kinderen van ouders met psychische problemen kunnen terecht bij KOPP KOV

Heeft je naaste professionele hulpverlening? Neem dan contact op met de hulpverleners en geef aan dat je je zorgen maakt over je naaste. Afhankelijk van de situatie kun je om advies vragen of om inzet van professionele hulp.

TIP: Ter voorbereiding van het gesprek kun je (kosteloos) de hulp inroepen van een familievertrouwenspersoon

Zie voor meer informatie ook de pagina over een naaste met psychische problemen

Top 10 tips

MantelzorgNL maakte samen met Ypsilon, Labyrint In Perspectief, Movisie, het Trimbos-instituut, MIND en het Landelijk Platform Psychische Gezondheid eentop 10 met tips voor mantelzorgers.

De tips gaan over afspraken met je naaste, over jonge mantelzorgers, over wat je kunt doen als jij of je naaste ziek wordt en over veiligheid. Maar ook over plezier maken en over goed voor jezelf zorgen. Een lijst met informatie en hulplijnen maakt de top 10 compleet.

Loop je door jouw persoonlijke omstandigheden studievertraging op? Neem contact op met je studentbegeleider of decaan.

Die bekijkt wat er speelt, welke invloed dat heeft op je studie, hoe studievertraging of -uitval te voorkomen et cetera. Het gesprek is vertrouwelijk.

Wacht niet te lang met het opnemen van contact als jouw omstandigheden leiden tot vertraging. Dat is heel belangrijk. Zeker omdat voor sommige regelingen geldt dat je bijzondere omstandigheden binnen 14 dagen moet melden.

Voor studenten die door de coronacrisis te maken krijgen met studievertraging doordat ze mantelzorg verlenen, geldt dat zij in het hoger onderwijs aanspraak maken op het Profileringsfonds. De decaan kan je hierover informeren.

Lukt thuis studeren niet omdat het er te onrustig is of je geen goede werkplek hebt? Overleg dan ook met je begeleider, mentor of decaan. De onderwijsinstelling kan jou een plek bieden, bijvoorbeeld in een klaslokaal of bibliotheek. Daar kan je dan heen als het thuis niet gaat.

Lees ook het blog van Minou over haar ervaringen als studerende mantelzorger.