Het merendeel van de mantelzorgers zorgt voor een (oudere) partner of ouders op leeftijd. Het voorbereiden op het levenseinde zou dus een passend gespreksonderwerp zijn. Toch is voorbereiden op ouder worden en voorbereiden op het levenseinde vaak nog een taboe en wordt dit te lang uitgesteld. Door corona werd dit onderwerp wel meer actueel.

Advies van de Raad van Ouderen

Naast voorzitter van de ledenraad en RvT van MantelzorgNL ben ik ook lid van de Raad van Ouderen. Deze zomer heb ik namens hen een advies geschreven over voorbereiden op het levenseinde voor het ministerie van VWS en de minister. Veel ouderen hebben waardevolle input gegeven. Opvallend was de wens van vrijwel alle ouderen om eigen regie te hebben over de laatste levensfase en het levenseinde. Toch heeft het merendeel dit niet besproken en geregeld. Bekijk het advies via de website Beter oud.

Nut van goed bespreken

De meeste ouderen willen het liefst met familie praten over het levenseinde. Ongeveer de helft doet dit ook.

Een van de ouderen verwoordde dit heel mooi:

‘Voorbereiden op het levenseinde en de keuzes die daarbij gemaakt worden mag zeker worden aangeraden. Zij biedt immers de grootste kans dat het levenseinde verloopt overeenkomstig de wens van de persoon in kwestie. Maar tevens biedt de voorbereiding de mogelijkheid om de nabestaanden in die keus te betrekken dan wel de keus voor hen begrijpelijk en aanvaardbaar te maken, ruim voordat het levenseinde bereikt wordt. De pijn van het afscheid nemen wordt voor hen dan niet onnodig verzwaard.’ (man 92 jaar)

De mens centraal

Bij de keuzes die gemaakt moeten worden: zoals wel of niet reanimeren, wel of geen medische behandelingen, euthanasie of palliatieve sedatie is het van belang dat het leven en de eigenheid van de oudere centraal staat. Wat is in haar of zijn leven van belang, waar haalt zij of hij nog voldoening uit? Wat maakt het leven zinvol? Pas als een oudere dat goed beseft, kunnen er goede keuzes maakt worden. Gelukkig hebben steeds meer huisartsen oog voor de specifieke wensen van de mens en denken zij minder in protocollen en medische mogelijkheden.

Trek het gesprek breder en vraag zo nodig hulp

Mijn advies aan mantelzorgers is om het gesprek met ouderen breder te trekken dan alleen praten over het levenseinde. Praat vaker over wat van belang is voor de oudere waar u voor zorgt. Wat geeft zijn of haar leven betekenis? Dat maakt de overstap naar praten over het levenseinde makkelijker. MantelzorgNL heeft praatposters over het voorbereiden op en organiseert trainingen voor organisaties over rouw bij en na mantelzorg. Veel huisartsen bieden mogelijkheden om rustig te praten over de laatste fase voordat er een acute situatie bestaat. Voor mensen met ernstige existentiële vragen is er gratis ondersteuning bij de Centra voor levensvragen.