Hoe toon ik aan dat ik mantelzorger ben?
Steeds meer gemeenten, woningbouwverenigingen en andere organisaties vragen je om aan te tonen dat je mantelzorger bent. Vaak gebruikt de organisatie daarvoor de term: mantelzorgverklaring. Maar wat is een mantelzorgverklaring?
Dé mantelzorgverklaring bestaat niet
Het is goed om te weten dat er geen algemeen geldende mantelzorgverklaring bestaat. Er is geen vast ‘loket’ of organisatie waar je een verklaring kan aanvragen. Ook is niet centraal vastgelegd wat er in een mantelzorgverklaring moet staan.
Met de mantelzorgverklaring wordt vaak bedoeld: een ‘bewijs’ dat iemand mantelzorger is van een familielid, vriend, kennis of buur die hulp nodig heeft in verband met een ziekte, beperking of ouderdom.
Vaak is naast informatie over je mantelzorgtaken nog meer informatie nodig; informatie die specifiek is voor de voorziening waarvoor de mantelzorgverklaring gevraagd wordt.
Waarvoor nodig?
Verschillende organisaties kunnen vragen om een mantelzorgverklaring. Bijvoorbeeld:
- De gemeente vraagt het bij een parkeervergunning voor mantelzorgers
- De woningbouwvereniging vraagt om een mantelzorgerklaring voor medehuurderschap of urgentie bij een sociale huurwoning
- De gemeente vraagt om de mantelzorgverklaring voor het realiseren van een mantelzorgwoning
- Gemeente of UWV zien graag een mantelzorgverklaring als je vrijstelling van sollicitatieplicht voor de WW of bijstand aanvraagt
- De gemeente vraagt de mantelzorgverklaring bij je aanvraag voor de mantelzorgwaardering
- De school vraagt om de mantelzorgverklaring als je graag herkansingen wil of uitstel van je examens vanwege mantelzorg.
Geen verklaring door huisarts
Richtlijn KNMG: huisartsen geven geen verklaringen af over eigen patiënten
Vaak wil de organisatie die om de mantelzorgverklaring vraagt dat deze wordt afgegeven door een huisarts. Maar huisartsen geven geen (mantelzorg)verklaring meer af sinds de KNMG in 2020 de Richtlijn Geneeskundige Verklaring heeft opgesteld.
De KNMG is de beroepsvereniging van artsen.
In de Richtlijn Geneeskundige Verklaring staat dat een geneeskundige verklaring (zoals een mantelzorgverklaring) alleen mag worden afgegeven door een onafhankelijke arts. En niet door iemands eigen, behandelend (huis)arts.
VNG adviseert gemeenten: zoek alternatieven voor de huisarts
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert alle gemeenten om alternatieven te zoeken voor een verklaring door een huisarts. Bijvoorbeeld door artsen bij de GGD of onafhankelijke keuringsartsen in te zetten voor een bewijs van mantelzorg.
Toelichting VNG op mantelzorgverklaring door de huisarts
De praktijk
Ondanks de richtlijn van de KNMG en het advies van de VNG vragen gemeenten, woningbouwverenigingen en andere instanties toch vaak om de mantelzorgverklaring die is opgesteld door een huisarts.
De (huis)arts geeft echter geen verklaringen meer af. Dan zit je soms in een situatie waarbij je van het kastje naar de muur gaat.
Wat kun je doen?
Neem altijd eerst contact op met de organisatie die jou om de mantelzorgverklaring vraagt. Vertel dat de huisarts geen verklaring afgeeft. Om uit te leggen hoe het beleid van de KNMG en de VNG is en waarom de huisarts weigert de verklaring af te geven, kun je een van onze brieven met toelichting mailen naar de organisatie die de mantelzorgverklaring vraagt. Zie onderaan deze pagina.
Overleg vervolgens met welke van onderstaande alternatieve oplossing de organisatie in plaats daarvan genoegen neemt. Misschien heeft de organisatie zelf ook een alternatief?
Tips KNMG
Word je gevraagd aan te tonen dat je mantelzorger bent? Dan geeft de KNMG de volgende suggesties als alternatief bewijs:
- Eigen verklaring
Je kunt een eigen verklaring opstellen over de mantelzorgsituatie en de gezondheidstoestand van degene die de mantelzorg nodig heeft. Schrijf dan op welke zorgtaken je verricht en hoeveel uur je daaraan gemiddeld per week besteedt. Denk bijvoorbeeld aan koken, boodschappen doen, schoonmaken en vervoer. Je kunt hiervoor het Inventarisatieformulier mantelzorgtaken van de Mantelzorglijn gebruiken. - Afschrift medisch dossier
Vraag de huisarts om een afschrift van het medisch dossier van je naaste. Daarin staan belangrijke feiten over de gezondheidstoestand van je naaste en soms ook over jullie mantelzorgsituatie. Bijvoorbeeld de uitslag van een looptest, de uitslag van een meting van het gezichtsvermogen etc., maar ook het feit dat diegene mantelzorg ontvangt en wie de mantelzorger is. - Andere arts
Zoek contact met een arts waarbij je geen patiënt bent. Deze arts kan met toestemming van je naaste ook feitelijke informatie over zijn/haar gezondheidstoestand bij de behandelend arts opvragen en deze informatie bij zijn beoordeling betrekken. - Doorverwijzing naar een onafhankelijk arts
Vraag de instantie die de mantelzorgverklaring vraagt om de inzet van een onafhankelijke arts. Verwijs daarbij naar de informatie van de website van de VNG . Let op: aan deze doorverwijzing kunnen kosten verbonden zijn. Maak als nodig afspraken met de organisatie die om de mantelzorgverklaring vraagt wie de kosten van het onderzoek door een onafhankelijk arts betaalt.
Tips MantelzorgNL
- Ben je bekend bij het lokale Steunpunt Mantelzorg? Vraag of zij een schriftelijke verklaring willen afgeven waarin staat dat je mantelzorger bent en/of dat je naaste (intensieve) mantelzorg nodig heeft.
- Krijgt degene voor wie je zorgt zorg van professionals? Vaak wordt die zorg vergoed door de gemeente, de zorgverzekering of het zorgkantoor. Dan is bij de start van de zorg een indicatie afgegeven. Soms wordt een kopie van de indicatie vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) , Jeugdwet, Wet langdurige zorg (Wlz) of Zorgverzekeringswet (Zvw) geaccepteerd als bewijs van mantelzorg.
- Heb je een mantelzorgwaardering gekregen? De brief waarin staat dat je deze krijgt of kunt ophalen, wordt soms als bewijs van mantelzorg gezien.
Brieven
Onderstaande brieven kun je gebruiken om het beleid uit te leggen: