Hoe ondersteun je mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychisch probleem?

Zorgen voor een familielid, vriend of buur met psychische problemen is een van de meest belastende vormen van mantelzorg. Deze mantelzorgers hebben daarom gerichte ondersteuning nodig. Hieronder lees je hoe je mantelzorgers GGZ ondersteunt.

Wie zijn mantelzorgers GGZ?

Mantelzorgers GGZ zijn mensen die naast iemand staan met een psychische kwetsbaarheid, geheugenproblemen of een verslaving. Met of zonder diagnose, met of zonder behandeling of begeleiding.

Om hoeveel gaat het?

In Nederland zijn ongeveer 5 miljoen mantelzorgers. Hiervan is 40% mantelzorger GGZ.

Nederland telt ± 577.000 minderjarige kinderen van ouders met psychische problemen of verslavingsproblematiek (KOPP/KOV). Deze kinderen zijn jonge mantelzorgers.

Waarom is extra aandacht nodig?

Zij verdienen extra aandacht om vier redenen:

• Mantelzorgers GGZ zijn vaker overbelast, ontwikkelen vaker zelf psychische problematiek en lopen een grotere kans op gezondheidsproblemen.
• GGZ-cliënten worden steeds minder én korter opgenomen. En er wordt meer waarde gehecht aan de inzet van familie. De druk op mantelzorgers neemt hierdoor toe.
• Deze mantelzorgers blijven vaak onzichtbaar voor anderen. Aan de buitenkant is niks te zien. Stigma en taboe spelen een grotere rol.
• Ze zien zichzelf niet als mantelzorger en vragen niet om ondersteuning.

Hoe ondersteun je mantelzorgers GGZ?

Bij de ondersteuning van deze mantelzorgers gaat het vooral om het voorkomen van overbelasting en het adviseren over hoe om te gaan met deze specifieke aandoening.

Herken en erken

Ga uit van de behoefte van de mantelzorger

Stel de mantelzorger open vragen: Wat doet de zorg voor de ander met jou? Wat is voor jou belangrijk? Doe geen aannames. Gebruik meetinstrumenten zoals EDIZ, CSI of de welzijnsmeter mantelzorgers psychiatrie.

Sla een brug tussen sociaal domein en GGZ

Mantelzorgondersteuning wordt vanuit WMO en vanuit GGZ geboden. Draag bij aan goede samenwerking, spreek af wie de vaste contactpersoon is en wie welke taak heeft in de mantelzorgondersteuning.

Geef informatie

Bied steun

• emotionele steun (luisterend oor, lotgenotencontact, zingeving)
• praktische steun (hulp bij regeltaken, gesprek met werkgever, netwerkversterking en een vangnet bij crisis)
• materiële steun (hulp bij vergoedingen)
• respijtzorg/tijdelijke overname
• empowerment (grenzen stellen en loslaten (anders vasthouden) en stimuleren zelfredzaamheid)

Bied maatwerk. En ken de sociale kaart om goed te kunnen doorverwijzen.

Werk samen voor een goed ondersteuningsaanbod

Werk samen met lokale en regionale instellingen om een compleet en laagdrempelig ondersteuningsaanbod te realiseren. Voorkom dat mantelzorgers GGZ van het kastje naar de muur worden gestuurd. Denkbare ketenpartners zijn huisarts, POH, GGZ-instelling, dagbestedingscentrum, Vriendendienst, Steunpunt Mantelzorg, GGD, maatschappelijk werk, welzijnswerk, opbouwwerk, woningbouwvereniging, cultuurhuis, dorpshuis, wijkcentrum, migrantenvrijwilligersorganisatie en religieuze instelling.

Ervaringsdeskundigen

Mensen die zelf al jaren naast iemand staan met psychische problemen kunnen met hun eigen verhaal een waardevolle aanvulling zijn op wat jij al biedt. Kijk bijvoorbeeld eens naar de coaches met familie-ervaring van Stichting Kompassie. En lees hoe je ervaringsdeskundige mantelzorgers kunt inzetten én bekijk het filmpje met tips.

Goed voorbeeld: Mantelzorgcafé plus

Bekijk hier ter inspiratie het filmpje over het mantelzorgcafé plus. Een goed voorbeeld van samenwerking tussen het steunpunt mantelzorg en de GGZ-instelling.