Veelgestelde vragen

Bekijk een overzicht van de meest gestelde vragen aan de Mantelzorglijn.

Algemeen

Een officieel bewijs dat je mantelzorger bent bestaat niet. Toch vragen steeds meer organisaties erom. Bijvoorbeeld als mantelzorgers medehuurderschap of een urgentieverklaring voor een sociale huurwoning willen krijgen, of vanwege vrijstelling van sollicitatieplicht. Of wanneer er een mantelzorgwoning geplaatst wordt.

Vaak wil de organisatie die om een mantelzorgverklaring vraagt dat deze wordt afgegeven door een huisarts. Maar huisartsen zijn niet altijd bereid om hieraan mee te werken.

Word je gevraagd aan te tonen dat je mantelzorger bent en lukt het niet via de huisarts een verklaring te krijgen? Verzamel dan zoveel mogelijk andere informatie en ‘bewijs’. Vraag een wijkverpleegkundige of het lokale Steunpunt Mantelzorg waar je bekend bent om een verklaring waarin staat dat sprake is van een mantelzorgrelatie. Denk ook aan een kopie van de Wmo-, Wlz- of Zvw-indicatie. Heb je een mantelzorgwaardering gekregen? Toon dan het bewijs van ontvangst.

Je kunt ook opschrijven welke zorgtaken je verricht en hoeveel uur je daaraan gemiddeld per week besteedt. Denk bijvoorbeeld aan koken, boodschappen doen, schoonmaken en vervoer. Dit overzicht wordt soms geaccepteerd als alternatieve mantelzorgverklaring.

Vragen over een mantelzorgverklaring? Bel de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55, voor informatie en advies!

Nee, mantelzorg is niet verplicht. Je geeft de hulp altijd vrijwillig en onbetaald.

De gemeente of een andere organisatie kan je ook nooit verplichten bepaalde zorg op je te nemen. Wel mag een gemeente als je in hetzelfde huis woont als degene voor wie je zorgt ervan uitgaan dat je de gebruikelijke zorg aan je huisgenoot geeft. Bij thuiszorg via de zorgverzekering (hulp bij wassen en aankleden) geldt dit principe van gebruikelijke zorg niet.

Je leest meer over gebruikelijke zorg op de pagina over de rechten en plichten van een mantelzorger.

Mantelzorgers zorgen langdurig en onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende naaste. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, of een ander familielid, buur, vriend of kennis.

Mantelzorgers zijn geen beroepsmatige zorgverleners, maar geven zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met degene voor wie ze zorgen.

Je leest meer over de definitie van mantelzorg op de pagina Dit is mantelzorg.

Ja, op de website van Samen Beter Thuis vind je adviezen en instructiefilmpjes over hoe je je naaste goed kunt verzorgen. Bijvoorbeeld helpen met wassen, uit- en aankleden op bed en aantrekken van steunkousen.

Maar ook hoe je je naaste kunt helpen bij het verplaatsen: zoals opstaan en gaan zitten, lopen aan de arm en rijden met de rolstoel.

Kijk voor de instructiefilmpjes en adviezen op Samen Beter Thuis.

App corona

Speciaal voor mantelzorgers zijn er slimme zorgoplossingen die in deze tijd goed van pas komen. We geven een paar voorbeelden:

Met de makkelijke tablet voor ouderen kun je elkaar digitaal op de hoogte houden, door foto’s te sturen of via beeldbellen.
Als je zelf even niet in staat bent om de mantelzorg voort te zetten kun je gebruik maken van het online platform dat hulp voor en door bekenden en buurtgenoten mogelijk maakt
Met slimme sensoren in huis wonen mensen veilig thuis. Ze slaan alarm als het nodig is.
Of een sociale robot die helpt met geheugensteuntjes voor bijvoorbeeld meer structuur.
Om de zorg voor je naaste te coördineren kun je een WhatsApp groep aanmaken. Maar er zijn ook apps die je hiervoor kunt gebruiken, zie Websites en apps voor delen van de zorg.
Op de website van Seniorweb vind je tips en uitleg over handige digitale hulpmiddelen, websites en apps.

Zorg van Nu heeft actuele informatie, gerelateerde zorgoplossingen en extra financiële mogelijkheden bij elkaar op één pagina. Daarnaast zijn er ook tips en handreikingen voor digitale vaardigheden opgenomen.

Heb je hulp nodig bij de zorg voor je naaste? Kijk eerst wie in je eigen netwerk of in dat van je naaste kan helpen. Is daar onvoldoende ondersteuning te vinden, dan kun je bij onderstaande organisaties terecht.

Weet je niet precies waar je moet zijn voor hulp? Bel of mail met de Mantelzorglijn en we denken met je mee: 030 760 60 55 (werkdagen 9 – 17 uur); mantelzorglijn@mantelzorg.nl

Steunpunt mantelzorg

In elke gemeente is een steunpunt mantelzorg. Google op de naam van de gemeente waar je naaste woont en het trefwoord ‘mantelzorg’. Meestal vind je dan de naam en contactgegevens van de organisatie. Kom je er niet uit? Bel de Mantelzorglijn en we zoeken het voor je op.

Een steunpunt kent de lokale situatie goed, en kan je de weg wijzen naar hulp en ondersteuning in de woonplaats van degene voor wie je zorgt.

Vrijwilligerscentrale

Via de vrijwilligerscentrale in de woonplaats van je naaste is vaak veel praktische hulp mogelijk, zoals boodschappen doen, medicijnen ophalen, vervoer, klusjes in huis en tuin. Bel en stel je vraag!

Afdeling Wmo of het sociaal wijkteam van de gemeente
Ook de gemeente kan veel hulp bieden, bijvoorbeeld in de vorm van huishoudelijke hulp, dagbesteding of respijtzorg. Tevens kun je er terecht voor woningaanpassingen en hulpmiddelen.

Zorgkantoor
Woont je naaste thuis met een indicatie vanuit de Wet Langdurige Zorg (Wlz)? Dan kun je bij vragen over (extra) zorg en ondersteuning bellen met het zorgkantoor (in plaats van met de gemeente/Wmo/sociaal wijkteam).

Je kunt hier opzoeken onder welk zorgkantoor je naaste valt en wat de contactgegevens zijn.

Thuiszorg
Voor hulp bij persoonlijke verzorging, medicijnen toedienen en wondverzorging kun je terecht bij de thuiszorgorganisatie.

Huisarts
Wordt de zorg je echt teveel en is hulp via bovenstaande organisaties niet voldoende of niet beschikbaar? Of is doordat al het zorgen je boven het hoofd groeit sprake van een crisis? Bel dan je huisarts, hij kan je helpen bij het vinden van een oplossing of je doorverwijzen naar hulp.

Daarnaast is de huisarts natuurlijk je aanspreekpunt voor alle medische vragen.

Cliëntondersteuner of mantelzorgmakelaar
Hulp nodig bij het regelen van zorg of ondersteuning? Een cliëntondersteuner of mantelzorgmakelaar kan je daarbij helpen.

Informatie over cliëntondersteuning

Informatie over een mantelzorgmakelaar

Wil je meer informatie hebben over deze ondersteuningsmogelijkheden, of zoek je contactgegevens? Bel de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55.

Casemanager dementie
Is je naaste dementerend en is er een casemanager dementie die jullie begeleidt? Wellicht kan de casemanager ook helpen bij de knelpunten waar je door corona als mantelzorger tegenaan loopt.

Particuliere organisaties
Er zijn steeds meer particuliere organisaties die ter ondersteuning van de mantelzorger hulp aan huis bieden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan licht huishoudelijk werk, meegaan naar arts en ziekenhuis, boodschappen doen, gezelschap houden, hulp bij administratie, kleine klussen in en om de woning, tuinonderhoud, slaapdiensten, zorg voor huisdieren.

Je kunt rechtstreeks contact opnemen met de organisatie en aangeven welke hulp je wenst. Het uurtarief voor de diensten ligt meestal rond de 20 – 25 euro per uur.

De hulp van particuliere organisaties betaal je vaak zelf. Sommige verzekeraars vergoeden (een deel van) de kosten als je een aanvullende verzekering hebt. Neem contact op met jouw verzekeraar en vraag wat de mogelijkheden zijn. Heeft je naaste een indicatie via de Wmo, Jeugdwet, Wlz of zorgverzekeringswet, dan kan de inzet van een particuliere organisatie soms via een pgb vergoed worden. Daarnaast zijn de kosten mogelijk aftrekbaar van de belasting.

Let op: dit is slechts een selectie. Google op ‘particuliere thuiszorg’ of ‘vervangende mantelzorg’ en de naam van de woonplaats waar degene voor wie je zorgt woont. Je ziet dan welke particuliere organisaties in de regio actief zijn.

Meer informatie

Een overzicht van de hulp die je kunt krijgen is ook te vinden in de Zorgladder Mantelzorg.

Beschermingsmiddelen en testen

Mensen met een kwetsbare gezondheid die niet gevaccineerd kunnen worden, en hierdoor in thuisisolatie zitten, kunnen elke maand een gratis pakket met zelftesten ophalen bij de apotheek. De gratis zelftesten zijn bedoeld voor mensen die door hun kwetsbare gezondheid het huis niet uit durven of geen mensen durven te ontvangen. Mantelzorgers, zorgverleners en familieleden kunnen deze testen gebruiken als zij over de vloer komen.

Wie kunnen deze gratis zelftesten krijgen?

Kinderen van 0 tot 12 jaar met een kwetsbare gezondheid. Door hun leeftijd krijgen zij geen vaccin;
Mensen van 12 jaar of ouder, die op advies van hun arts geen vaccin mogen krijgen.
mensen met een afweerstoornis en een verminderde immuunrespons op de corona vaccinatie

Hoe werkt het?

Je kunt per maand één pakket met 25 zelftesten ophalen, je hebt geen recept nodig. Er gelden wel voorwaarde die de apotheek controleert:

De zorgvrager zit in thuisisolatie, omdat hij/zij door kwetsbare gezondheid bang is om corona te krijgen:
De zorgvrager kan op advies van arts of door je (jonge) leeftijd geen vaccin krijgen of heeft een afweerstoornis
De zorgvrager heeft deze maand nog geen pakket ontvangen (je kunt maar één pakket per maand krijgen)

Extra bescherming

De gratis zelftesten dienen als extra beschermingsmaatregel, blijf je ook na negatieve test houden aan de geldende maatregelen.

Bij besmetting

Is je naaste (mogelijk) besmet met het coronavirus? Dan kan je de huisarts of GGD arts vragen om een recept voor persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM pakket). Met dit recept kun je een PBM pakket ophalen bij de apotheek. Een pakket bestaat uit chirurgische maskers, FFp2 maskers en handschoenen.

Preventief

Ontvangt je naaste thuis intensieve zorg van mantelzorgers of pgb zorgverleners? Je kunt zonder recept medische Mondneusmaskers krijgen bij de apotheek ter voorkoming van besmetting. Een PBM pakket voor mantelzorg bestaat uit chirurgische- en FFp2 maskers.

voorwaarden:

je naaste heeft recht op 1 pakket per maand
de apotheek checkt of er sprake is van intensieve mantelzorg
als er sprake is van mantelzorg: je krijgt alleen een PBM pakket voor mantelzorg als de mantelzorg niet op hetzelfde adres woont als de zorgvrager
als er sprake is van pgb- zorg: de apotheek kan vragen om de toekenningsbeschikking of een zorgovereenkomst.

Zie ook de informatie van de rijksoverheid over beschermingsmiddelen of download instructie uitgifte pbm pakketten voor mantelzorgers en pgb gefinancierde zorgverleners

De zorg voor je naaste in een zorginstelling

Kun je door een uitbraak van corona in de zorginstelling van je naaste tijdelijk niet op bezoek? Probeer op andere manieren contact te houden:

Bel vaker. Misschien kun je met een aantal familieleden en bekenden een rooster maken, zodat er iedere dag iemand met je naaste belt.
Maak eventueel gebruik van beeldbellen. Dit kan bijvoorbeeld via WhatsApp, Skype, Facetime, Zoom. Als je zelf niet zo goed thuis bent in het gebruik van deze middelen, vraag dan om hulp in je omgeving.
Op de site van Seniorweb lees je meer over beeldbellen.
WhatsApp biedt vele mogelijkheden: stuur een spraakbericht, foto’s, filmpjes en breng zo wat levendigheid van je dag bij je naaste in huis.
Het Ouderenfonds heeft een helpdesk Welkom Online. Voor hulp bij beeldbellen, contact houden via social media etc.
Stuur post. Een kaartje of brief, tekeningen van de (klein)kinderen. Schrijf bijvoorbeeld over wat je vandaag gedaan hebt. Of over leuke herinneringen die je samen hebt, misschien omlijst met een een oude foto.
Is je naaste een beetje handig op een smartphone of tablet? Dan zijn er veel spelletjes die je samen op afstand kunt spelen, denk aan Wordfeud, Ruzzle of Patience.

Vraag zo nodig de instelling waar je naaste woont om te helpen het contact via de telefoon, WhatsApp of ander middel tot stand te brengen. Misschien is het mogelijk een vast moment op de dag af te spreken waarop er onder begeleiding contact is?

Zie voor meer informatie over de digitale manieren van contact houden de veelgestelde vragen in het onderdeel ‘Digitale ondersteuning’. Daar vind je linkjes naar uitleg over beeldbellen, online boodschappen doen en gebruik van social media.

De zorg voor je naaste thuis

Als je zelf niet meer kunt zorgen, dan moet iemand anders de zorg van je overnemen. Dit kan onverwachts gebeuren.

Het is dan handig als alle informatie over medicijnen, allergieën, belangrijke telefoonnummers en instructies voor de verzorging op papier staan.

Je kunt uit voorzorg vast een overzicht maken aan de hand van een checklist.

Je kunt de checklist ook bestellen als invulboekje.

Natuurlijk kun je ook zelf in een notitieboekje de belangrijkste zaken over de zorg en ondersteuning van je naaste opschrijven.

Naast het maken van een overzicht, kun je ook alvast bedenken wie de zorg van je kan overnemen. En met deze personen afspraken maken.

Weet je niet precies waar je moet zijn voor hulp? Bel of mail met de Mantelzorglijn en we denken met je mee: 030 760 60 55 (werkdagen 9 – 17 uur); mantelzorglijn@mantelzorg.nl

Steunpunt mantelzorg

Een steunpunt kent de lokale situatie goed, en kan je de weg wijzen naar hulp en ondersteuning in de woonplaats van degene voor wie je zorgt.

Vrijwilligerscentrale

Via de vrijwilligerscentrale in de woonplaats van je naaste is vaak veel praktische hulp mogelijk, zoals boodschappen doen, medicijnen ophalen, vervoer, klusjes in huis en tuin. Bel en stel je vraag!

Je kunt hier opzoeken onder welk zorgkantoor je naaste valt en wat de contactgegevens zijn.

Thuiszorg
Voor hulp bij persoonlijke verzorging, medicijnen toedienen en wondverzorging kun je terecht bij de thuiszorgorganisatie.

Daarnaast is de huisarts natuurlijk je aanspreekpunt voor alle medische vragen.

Cliëntondersteuner of mantelzorgmakelaar
Hulp nodig bij het regelen van zorg of ondersteuning? Een cliëntondersteuner of mantelzorgmakelaar kan je daarbij helpen.

Informatie over cliëntondersteuning

Informatie over een mantelzorgmakelaar

Wil je meer informatie hebben over deze ondersteuningsmogelijkheden, of zoek je contactgegevens? Bel de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55.

Je kunt rechtstreeks contact opnemen met de organisatie en aangeven welke hulp je wenst. Het uurtarief voor de diensten ligt meestal rond de 20 – 25 euro per uur.

Meer informatie

Een overzicht van de hulp die je kunt krijgen is ook te vinden in de Zorgladder Mantelzorg.

Denk aan:

Bel vaker. Misschien kun je met een aantal familieleden en bekenden een rooster maken, zodat er iedere dag iemand met je naaste belt.
Maak eventueel gebruik van beeldbellen. Dit kan bijvoorbeeld via WhatsApp, Skype, Facetime, Zoom. Als je zelf niet zo goed thuis bent in het gebruik van deze middelen, vraag dan om hulp in je omgeving.
Op de site van Seniorweb lees je meer over beeldbellen
WhatsApp biedt vele mogelijkheden: stuur een spraakbericht, foto’s, filmpjes en breng zo wat levendigheid van je dag bij je naaste in huis.
Het Ouderenfonds heeft een helpdesk Welkom Online. Voor hulp bij beeldbellen en contact houden via social media.
Stuur post. Een kaartje of brief, tekeningen van de (klein)kinderen. Schrijf bijvoorbeeld over wat je vandaag gedaan hebt. Of over leuke herinneringen die je samen hebt, misschien omlijst met een een oude foto.
Is je naaste een beetje handig op een smartphone of tablet? Dan zijn er veel spelletjes die je samen op afstand kunt spelen, denk aan Wordfeud, Ruzzle of Patience.

Zie voor meer informatie over de digitale manieren van contact houden de veelgestelde vragen in het onderdeel Digitale ondersteuning. Daar vind je linkjes naar uitleg over beeldbellen, online boodschappen doen en gebruik van social media.

Digitale ondersteuning

Speciaal voor mantelzorgers zijn er slimme zorgoplossingen die in deze tijd goed van pas komen. We geven een paar voorbeelden:

Met de makkelijke tablet voor ouderen kun je elkaar digitaal op de hoogte houden, door foto’s te sturen of via beeldbellen.
Als je zelf even niet in staat bent om de mantelzorg voort te zetten kun je gebruik maken van het online platform dat hulp voor en door bekenden en buurtgenoten mogelijk maakt
Met slimme sensoren in huis wonen mensen veilig thuis. Ze slaan alarm als het nodig is.
Of een sociale robot die helpt met geheugensteuntjes voor bijvoorbeeld meer structuur.
Om de zorg voor je naaste te coördineren kun je een WhatsApp groep aanmaken. Maar er zijn ook apps die je hiervoor kunt gebruiken, zie Websites en apps voor delen van de zorg.
Op de website van Seniorweb vind je tips en uitleg over handige digitale hulpmiddelen, websites en apps.

Diversen

Mantelzorgen in coronatijd valt niet mee. Zorgen voor een naaste met psychische problemen is normaal gesproken vaak al zwaar, door de coronamaatregelen komen hier extra moeilijkheden bij.

Blijf er niet mee rondlopen en praat erover, met familie of vrienden. Dat kan helpen.

Op de website van MIND voor mensen met psychische klachten en hun naasten vind je informatie over hoe je je naaste in deze periode kunt steunen en waar jij terecht kunt voor een luisterend oor, lotgenotencontact of tips.

Kinderen van ouders met psychische problemen kunnen terecht bij KOPP KOV

Heeft je naaste professionele hulpverlening? Neem dan contact op met de hulpverleners en geef aan dat je je zorgen maakt over je naaste. Afhankelijk van de situatie kun je om advies vragen of om inzet van professionele hulp.

TIP: Ter voorbereiding van het gesprek kun je (kosteloos) de hulp inroepen van een familievertrouwenspersoon

Zie voor meer informatie ook de pagina over een naaste met psychische problemen

Top 10 tips

MantelzorgNL maakte samen met Ypsilon, Labyrint In Perspectief, Movisie, het Trimbos-instituut, MIND en het Landelijk Platform Psychische Gezondheid een top 10 met tips voor mantelzorgers.

De tips gaan over afspraken met je naaste, over jonge mantelzorgers, over wat je kunt doen als jij of je naaste ziek wordt en over veiligheid. Maar ook over plezier maken en over goed voor jezelf zorgen. Een lijst met informatie en hulplijnen maakt de top 10 compleet.

Ben je mantelzorger van iemand die de Nederlandse taal niet of niet goed beheerst? De volgende organisaties hebben informatie en interessante initiatieven rondom corona & anderstaligen op hun website staan:

Noom
Diverse initiatieven, waaronder een meertalige informatielijn voor migrantenouderen, overzicht websites met anderstalige informatie en instructies voor opstarten bel- of bezorgcirkel.

Pharos
Uitleg over de richtlijnen van het RIVM in verschillende talen, waaronder Arabisch, Chinees en Pools. Zie ook het overzicht van informatiematerialen in andere talen.

Rijksoverheid
Posters met richtlijnen in het Engels, Spaans, Arabisch, Papiamento, Papiamentu, Pools en Turks.

Geldzaken

Er bestaat geen algemene vergoeding voor mantelzorgers. Wel zijn er de volgende mogelijkheden:

Heeft degene voor wie je zorgt een persoonsgebonden budget (pgb)? Dan kan hij jou vanuit het pgb inhuren en betalen voor (een deel van) de zorg die je geeft.
Zorg je voor iemand die tot hetzelfde huishouden hoort? Maak dan gebruik van de belastingaftrek van zorgkosten. Daarvoor is het wel nodig om aangifte te doen.
De overheid en zorgverzekeraars bieden een aantal vergoedingen voor de kosten die bij mantelzorg komen kijken.

Zie ook de pagina Geldzaken.

Mantelzorg kun je niet aanvragen. We spreken namelijk over mantelzorg als iemand voor een zieke naaste zorgt, vaak gaat het hier om een familielid.

Mensen die deze vraag stellen, willen meestal mantelzorgwaardering of een persoonsgebonden budget (pgb) aanvragen.

Lees meer over mantelzorgwaardering of pgb.

Ben je zelf mantelzorger en heb je hulp nodig? Dan kun je je mantelzorgtaken verlichten door een vrijwilliger of betaalde zorgverlener in te schakelen. Daarnaast kun je bij een organisatie voor mantelzorgondersteuning terecht voor informatie en advies, een luisterend oor, lotgenotencontact, bijeenkomsten en cursussen.

Kosten voor mantelzorg zijn niet aftrekbaar voor de belasting.

Reiskosten voor ziekenbezoek van een huisgenoot kunnen onder bepaalde voorwaarden wel worden afgetrokken als specifieke zorgkosten. De hulpvrager moet dan in een instelling verpleegd worden.

Daarnaast vergoeden sommige gemeenten reiskosten voor mantelzorgers die een bijstandsuitkering hebben.

Lees meer op de pagina Reiskostenvergoeding voor mantelzorgers

Voor diegene die het pgb krijgt toegekend (de budgethouder) is het pgb geen inkomen. Het pgb wordt namelijk gebruikt om zorg in te kopen. Daarom heeft het pgb voor deze persoon geen invloed op zijn uitkering.

Voor degene die de zorg geeft en dus betaald krijgt uit het budget, is dit wel inkomen. En kan dit inkomen van invloed zijn op de uitkering. Dit hangt af van het soort uitkering. Soms mag je bijverdienen, maar vaak worden extra inkomsten geheel of gedeeltelijk verrekend met de uitkering. Dit geldt ook als een inwonend gezinslid betaald wordt uit het pgb.

Neem voor meer informatie contact op met de Mantelzorglijn: 030 760 60 55, met je uitkeringsinstantie of met de organisatie van pgb-houders Per Saldo.

Je kunt altijd bezwaar maken tegen een indicatiestelling vanuit de Wmo, Wlz of Jeugdwet. Dit moet wel binnen een bepaalde termijn gebeuren. In de brief met het indicatiebesluit staat voor welke datum je je bezwaar in moet dienen en op welke manier.

Tegen een indicatie vanuit de zorgverzekeringswet kun je geen bezwaar maken. Wel kun je je zorgverzekeraar om een second opinion vragen of een klacht indienen.

Neem voor meer informatie contact op met de Mantelzorglijn: 030 760 60 55. Zo nodig kan een juridisch adviseur van MantelzorgNL je helpen bij het opstellen van een bezwaarschrift.

Keukentafelgesprek

Zorg dat je op de hoogte bent van de rechten en plichten van de gemeente én die van jezelf. Het is belangrijk dat je je goed voorbereidt op het keukentafelgesprek en eventueel een onafhankelijke cliëntondersteuner betrekt. De zorgvrager mag een persoonlijk plan indienen, waarin hij aangeeft wat hij nodig heeft aan ondersteuning. De gemeente betrekt dit persoonlijk plan bij het gesprek. Ook voor u als mantelzorger is het belangrijk om vooraf helder te hebben welke zorg je kunt geven en welke ondersteuning je nodig heeft om je zorgtaken vol te houden.

Zowel de zorgvrager als de mantelzorger kan zich laten bijstaan door een onafhankelijke cliëntondersteuner. Dat is iemand die als persoonlijk adviseur kan helpen met het voorbereiden en voeren van het gesprek. Cliëntondersteuning is onafhankelijk en gratis. De cliëntondersteuner kan een professional zijn, maar ook een vrijwillige ouderenadviseur, een hulp bij financiële administratie van de kerk of Humanitas, of een getrainde ervaringsdeskundige voor mensen met een psychische beperking. Lees meer over de onafhankelijke cliëntondersteuner.

Een vertegenwoordiger van de gemeente voert het keukentafelgesprek met de zorgvrager. De gemeente bepaalt zelf wie die vertegenwoordiger is. Bijvoorbeeld een ambtenaar, iemand van het welzijnswerk of medewerkers van een sociaal wijkteam. De zorgvrager mag u als mantelzorger meenemen. Daarnaast mogen de zorgvrager én de mantelzorger allebei een onafhankelijke cliëntondersteuner laten aanschuiven. Lees meer over de onafhankelijke cliëntondersteuner.

De gemeente is verplicht om een zorgvuldig onderzoek te doen wanneer de ondersteuning verandert of vermindert. Het onderzoek gebeurt niet altijd in de vorm van een gesprek. Als de situatie van de zorgvrager al goed bekend is, kan de gemeente ook uitgaan van het dossier en schriftelijk communiceren. Heeft u echter liever een keukentafelgesprek, dan kunt u dat aanvragen. Doet de gemeente geen onderzoek, dan kunt u bezwaar maken en in beroep gaan.

De gemeente voert niet in alle gevallen een keukentafelgesprek. Bijvoorbeeld als een uitgebreid onderzoek niet nodig is, omdat het om een eenvoudige vraag gaat en de situatie goed bekend is. Dan kan een telefoongesprek onnodige bureaucratie voorkomen. De gemeente moet altijd een zorgvuldige afweging maken. Als het om kwetsbare zorgvragers en complexe zorgvragen gaat, is een zorgvuldig onderzoek vereist.

Landelijke informatiebronnen

Opname in een verpleeghuis

Soms denken familieleden verschillend over een opname. De een zou de opname het liefst zo snel mogelijk regelen, terwijl de ander het nog even wil aanzien. Ga met elkaar om tafel en laat iedereen vertellen hoe hij tegen de situatie aankijkt. Zo krijg je begrip voor elkaars mening en kun je op zoek gaan naar een gezamenlijke aanpak en taken verdelen. Als je er samen niet uit komt kan een professionele buitenstaander het gesprek leiden. Bijvoorbeeld een casemanager dementie, cliëntondersteuner of mantelzorgconsulent.

Gedoe met je broer of zus over de opname van je ouder in een zorginstelling, kom je er samen niet uit? En wil je hier eens met iemand sparren over Sparren? Bel gerust de Mantelzorglijn, we denken graag met je mee.

Om een passend verpleeghuis te selecteren kun je het volgende stappenplan doorlopen:

Informeer bij de huisarts en de thuiszorg van je naaste naar mogelijkheden en pols vrienden en bekenden. Hebben zij ervaring met een verpleeghuis in de regio waar je zoekt?
Bekijk websites van de verpleeghuizen. Op zorgkaartnederland.nl staan alle verpleeghuizen en delen patiënten en familie hun ervaringen.
Bezoek enkele verpleeghuizen.

Lees ook het hoofdstuk Een verpleeghuis kiezen in de special Opname in het verpleeghuis.

Ja, dat kan. Er zijn verpleeghuizen met (een beperkts aantal) appartementen voor echtparen/geregistreerd partners.

Denk er goed over na als je overweegt mee te verhuizen en bespreek het met mensen om je heen. Stel jezelf vragen als:

Is het verpleeghuis een omgeving waarin ik als voldoende ruimte houdt voor mijn eigen leven? Het kan erg intensief zijn om als (relatief) gezond persoon in een omgeving te wonen met mensen met ernstige gezondheidsproblemen.
Als mijn naaste overlijdt, is de zorginstelling dan nog steeds een geschikte woonplek voor mij? Zo niet, waar ga ik dan wonen?

Als achterblijvende partner heb je na het overlijden van je partner met de Wlz-indicatie (of het vertrek naar een andere afdeling binnen de instelling) het recht om in de instelling te blijven wonen. Wel zal je vaak moeten verhuizen naar een eenpersoonskamer of -appartement.

Meer weten over de mogelijkheden om als partner mee te verhuizen? Neem contact op met het verpleeghuis.

Schrijf tips over de verzorging van je naaste op en geef ze door aan het verpleeghuis. Bijvoorbeeld over eetgewoonten, de verzorging of hobby’s. Je kunt hiervoor deze checklist gebruiken. Zo vergeet je niets en kun je de zorg makkelijker overdragen.

Soms vraagt het verpleeghuis een levensboek over je naaste te maken. Aan de hand hiervan kunnen de medewerkers je naaste beter leren kennen. Op internet vind je inspiratie en tips voor een levensboek.

Vlak voor of aan het begin van de opname vindt een kennismakingsgesprek plaats. Zorg dat je hier als mantelzorger bij bent. Dan kun je ook mondeling uitleggen welke zorg voor jouw naaste belangrijk is en waar hij wel en niet van houdt. Deze informatie is heel waardevol voor de medewerkers in de zorginstelling.

Iedereen die zorg ontvangt vanuit de Wet Langdurige zorg en achttien jaar of ouder is, betaalt hieraan mee. Het Centraal Administratie Kantoor – CAK -int deze eigen bijdrage. De hoogte is gebaseerd op inkomen en vermogen van twee (belasting)jaren geleden. Ook het inkomen en vermogen van een eventuele partner tellen mee.

Met de rekenhulp op de website van het CAK kun je de hoogte (bij benadering) zelf berekenen.

Jazeker, veel mantelzorgers hebben deze gevoelens in de periode rond de verhuizing van hun naaste. De verhuizing is vaak ook voor mantelzorgers ingrijpend, zeker als het je partner betreft. Er komen allerlei gevoelens naar boven. Verdriet, twijfel, schuldgevoel, schaamte. ‘Had ik het zorgen thuis niet nog wat langer kunnen volhouden?’ ‘Bieden ze in het verpleeghuis wel de juiste zorg?’ Tegelijkertijd voelen mensen vaak opluchting: eindelijk is die periode van intensieve en zware zorg voorbij.

Na de verhuizing voel je misschien pas hoe moe je bent van het langdurige zorgen, het regelen van de verhuizing en alle emoties die dat met zich meebrengt. Daarnaast kun je ook een gevoel van leegte ervaren. De zorg voor je naaste geeft je dag of week structuur en zin aan je leven. Er komen regelmatig mensen over de vloer zoals de wijkverpleging, huisarts en casemanager. Dat alles valt weg. Het kost dan tijd om weer invulling te geven aan je eigen leven zonder intensieve mantelzorg.

Al deze gedachten en emoties zijn normaal. Schaam je er niet voor en praat erover met mensen in je omgeving. Blijft het moeilijk voor je, praat dan eens met je huisarts of de praktijkondersteuner. Of vraag een verwijzing naar een psycholoog of een rouwtherapeut.

Persoonsgebonden budget

Om gevoel te krijgen bij wat het inhoudt om te werken met een persoonsgebonden budget (pgb) is het belangrijk om eerst goed stil te staan bij wat er dan allemaal van je gevraagd wordt en of dit bij je past.

Werken met een pgb vraagt namelijk van je dat je:

de informatie van verschillende instanties goed kunt lezen en begrijpen
Soms is deze informatie technisch of juridisch. Uiteraard zijn er ook instanties bij wie je terecht kunt als je er zelf niet uitkomt zoals Per Saldo, de landelijke belangenvereniging van mensen met een PGB. Deze organisatie heeft speciaal online trainingen ontwikkeld die voor jou behulpzaam kunnen zijn. Kijk op hun website voor hun aanbod; www.pgb.nl.

kunt plannen
Zo moet je goed in de gaten houden welke documenten nodig zijn en wanneer deze bij instanties aangeleverd moeten worden. Ook moet je zorg kunnen plannen, welke zorgverlener is wanneer nodig? Daarnaast is het ook belangrijk dat je een overzichtelijke administratie bijhoudt.
goed kunt beschrijven welke zorg er nodig is en waarom deze zorg nodig is
kunt organiseren
Als je zorg inkoopt met een PGB, wordt je een werkgever. Je moet zorgverleners vinden, je moet er voor zorgen dat zij bij je willen (blijven) werken, dat zij contracten krijgen en dat de salarisadministratie goed bijgehouden wordt.

je zakelijk kunt opstellen
Ook al ontwikkelt zich vaak een informeel contact met zorgverleners, het is belangrijk dat je je zakelijk kunt opstellen richting zorgverleners en instanties zodat je de belangen voor je naaste goed kunt behartigen.

verschillende zorgverleners kunt coördineren en aansturen
Het komt voor dat de zorg verleend wordt door een mix van formele zorgverleners en informele zorgverleners (mantelzorgers, familie, buren, etc.). Het is belangrijk dat ieder weet wat er van hem of haar verwacht wordt en dat betrokkenen elkaar niet in de weg lopen. Als je verantwoordelijk bent voor het PGB, is het belangrijk dat je alle betrokkenen kunt aansturen en ervoor zorgt dat je komt tot een sluitend zorgplan.
goed kunt communiceren
Als je verantwoordelijk bent voor zorg vanuit PGB, is het belangrijk dat je goed kunt communiceren met instanties (belastingdienst, zorgkantoor, SVB, etc) én met zorgverleners.
Overzicht kunt houden
Zorgsituaties verschillen sterk, ook de complexiteit van de zorg die met PGB ingezet wordt verschilt sterk. Als je te maken krijgt met verschillende zorgverleners, verschillende wetten of formele partijen, kun je ook te maken krijgen met een wirwar aan informatie, taken en formulieren. Het is belangrijk dat je goed overzicht kunt houden, om te voorkomen dat je fouten maakt waar je later nadelen van ondervindt.

Pgb-test

Wil jij weten of pgb iets voor jou kan zijn? Doe de pgb test van Per Saldo.

Het is mogelijk om als mantelzorger betaald te worden uit pgb voor zorg die binnen de indicatie valt. Voor mantelzorgers en familieleden geldt een maximum tarief.

Als je zelf zorgverlener wordt van je naaste, moet je dit wel vastleggen in een overeenkomst. Deze zorgovereenkomst geldt voor partner en familieleden in de eerste of tweede graad (opa, oma, vader, moeder, broer, zus, kind kleinkind of een partner van een van deze familieleden). Voor deze overeenkomst geldt de arbo-wetgeving: niet meer dan gemiddeld 40 uur per week.

Zie: model-zorgovereenkomst

Netto of bruto uitbetalen?

Als je als partner of familielid wordt betaald uit pgb, dienen er ook belastingen en premies hierover te worden betaald. Je hebt daarbij twee keuzes:

Netto uitbetalen: de SVB betaalt je een netto bedrag. De belasting en premies zijn dan al afgedragen aan de Belastingdienst.
Bruto uitbetalen: De SVB keert uit een bruto loon of een bruto vergoeding. Je bent zelf verantwoordelijk voor de afdrachten aan de belasting.

Meer informatie over betaling uit het pgb vind je op de SVB website

Voor hulp kun je onder meer terecht bij een cliëntondersteuner, die denkt graag met jullie mee over de benodigde zorg en ondersteuning.

Een cliëntondersteuner kan bijvoorbeeld helpen bij het voorbereiden van een (keukentafel)gesprek met de gemeente of zorgaanbieder over pgb. Een cliëntondersteuner kan jullie ook ondersteunen bij het voeren van dit gesprek.

De diensten van een cliëntondersteuner zijn gratis en ze werken onafhankelijk, dus ze beslissen niet over de zorg die toegewezen wordt. Je gemeente kan je helpen bij het vinden van gratis cliëntondersteuning. Ook kun je hiervoor terecht bij organisaties zoals MEE (www.mee.nl) of Zorgbelang (www.adviespuntzorgbelang.nl). Ook mag je mensen uit je eigen netwerk vragen om te ondersteunen.

Bij welk loket je moet zijn, hangt af van de zorg die je naaste nodig heeft. Er zijn vier loketten. Ieder loket werkt weer anders. Zorgwijzer legt op een eenvoudige manier uit hoe de vier loketten werken en waar je rekening mee moet houden.

Zie: Hoe kom ik in aanmerking voor het pgb?

Kom je er niet uit? Medewerkers van de Advieslijn van Per Saldo helpen je graag verder: 0900-7424857 (€0,20 per minuut). Deze lijn is open van ma t/m vrijdag van 10:00-17:00 uur.

Zij kunnen je eventueel doorverwijzen naar het Juiste Loket. Dit loket is speciaal voor mensen die zich van ‘het kastje naar de muur’ gestuurd voelen, niet weten waar zij voor zorg of ondersteuning naar toe moeten en hier vragen over hebben. Het Juiste Loket is tijdens werkdagen open van 10:00-17:00 en is bereikbaar op 030-7897878.

Inkomsten uit pgb worden gezien als reguliere inkomsten. Volg je een mbo-opleiding of val je nog onder het oude stelsel van studiefinanciering voor hbo en universiteit? Dan mag je niet te veel bijverdienen. Anders moet je studiefinanciering terugbetalen. Dit geldt ook als je alleen een studentenreisproduct hebt.

Onder het leenstelsel mag je wel onbeperkt bijverdienen. Het gaat om jouw verzamelinkomen of belastbaar loon. Als je de grens voor bijverdienen nadert, moet je jouw studiefinanciering en reisproduct stopzetten. Dat geldt dus ook voor inkomsten vanuit pgb.

Als je als mantelzorger ook nog taken verricht waarvoor je niet betaald krijgt, ben je nog steeds mantelzorger.

Dus een moeder die 24 uur per week vanuit pgb betaald wordt voor de zorg van haar kind met een beperking maar daarnaast veel onbetaalde zorgtaken verricht, is nog steeds een mantelzorger. Maar een dochter die eens per week haar moeder verzorgt en voor deze uren een vergoeding ontvangt uit het pgb-budget van haar moeder, is echter geen mantelzorg als zij verder geen andere taken verricht.

We raden het zeker aan om als mantelzorger bij het (intake)gesprek met je gemeente, zorgkantoor of zorgverzekeraar aanwezig te zijn omdat je als mantelzorger een goed beeld kan geven van de zorgsituatie. In het gesprek kun je bovendien aangeven welke bijdrage familie, vrienden en andere mantelzorgers al leveren of kunnen gaan leveren aan de zorg.

Per Saldo en MantelzorgNL ontwikkelden cursussen die je helpen om je goed voor te bereiden op het indicatiegesprek:

Met een pgb kies je voor het nemen van eigen regie over het leven en huur je zelf zorgverleners in en maak je afspraken over de zorg die zij komen geven. Dat vraagt e.e.a. van de zorgvrager en van jou als mantelzorger, zie de eerste vraag.

Bij zorg in natura hoef jij zelf weinig te regelen. De gemeente, het zorgkantoor of de zorgverzekeraar contracteert de zorgaanbieders en ondersteuning. Ook regelt de gemeente of het zorgkantoor de administratie daaromheen.

MantelzorgNL

Landelijke vereniging voor mantelzorgers

Per Saldo

De belangenvereniging voor mensen met een persoonsgebonden budget

Zorgverzekeraars Nederland

De belangenbehartiger van alle zorgverzekeraars

CAK

De publieke dienstverlener die voor de overheid regelingen uitvoert en zorgt voor de vertaling van wetten en regels naar persoonlijke en begrijpelijke dienstverlening. Met heldere en goed vindbare informatie geeft het CAK klanten inzicht in en overzicht van hun persoonlijke situatie. Hierdoor kan iedere klant zelfstandig de juiste keuzes maken.

Centrum Indicatiestelling Zorg

De organisatie die onderzoekt wie in aanmerking komt voor zorg uit de Wlz.

Stichting Klachten en Geschillen

Regelhulp (Rijksoverheid)

Bezwaar

Ben je het niet eens met de beslissing over het persoonsgebonden budget (pgb)? Dan kun je hiertegen bezwaar maken. Dit doe je binnen 6 weken nadat je de beslissing hebt ontvangen van het zorgkantoor of de gemeente.

De Zvw kent geen bezwaarprocedure. Als je niet eens bent met de indicatie (zorgplan) van de wijkverpleegkundige en/of beslissing van zijn zorgverzekeraar, kan je niet in bezwaar en beroep omdat de verzekeringsovereenkomst niet onder de Algemene Wet Bestuursrecht valt. Er is namelijk sprake van een privaatrechtelijke overeenkomst. Je kan een heroverweging indienen bij zijn zorgverzekeraar, die vervolgens zijn besluit moet heroverwegen. De termijn voor het indienen van een aanvraag tot heroverweging door de geschillencommissie bedraagt een jaar, te rekenen vanaf de datum van verzending van het besluit. De datum van ontvangst is bepalend. (artikel 114 Zvw, nader uitgewerkt in de polisvoorwaarden). Als je het niet eens bent met heroverweging of het langer dan 4 weken duurt voordat de verzekeraar reageert, kan je je wenden tot de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ).

CIZ

Centrum Indicatiestelling Zorg beoordeelt of je in aanmerking komt voor zorg uit de Wet Langdurige Zorg.

Eigen bijdrage

Voor een pgb voor de Wlz, Wmo of Jeugdwet dient er vaak een eigen bijdrage betaald te worden.

Keukentafelgesprek

Tijdens het keukentafelgesprek bespreek je met de gemeente hoeveel en welke zorg nodig is. Omdat de uitkomst van het gesprek bepalend is voor de zorg die je toebedeeld krijgt, is een goede voorbereiding essentieel.

Modelzorgovereenkomst

Werken met een modelzorgovereenkomst is bij een pgb verplicht. Ben je de partner of een familielid in de eerste- of tweede graad van de budgethouder of diens wettelijke vertegenwoordiger? Dan sluit je met de budgethouder een zorgovereenkomst met een partner of familielid af .

PGB:

Persoonsgebonden budget

SVB

de sociale verzekeringsbank is de uitvoerder van volksverzekeringen in Nederland.

Toekenningsbeschikking

Dit is een schriftelijke bevestiging van de gemeente of zorgkantoor van de toekenning van het PGB. In de toekenningsbeschikking vind je ook de hoogte en de looptijd van je budget.

Trekkingsrecht

Het trekkingsrecht houdt in dat betalingen aan de zorgverleners via de SVB lopen. Het PGB-budget wordt beheerd door de SVB.

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

WLZ

Wet Langdurige Zorg

ZIN

Zorg in Natura

ZVW

Zorgverzekeringswet

Zorgkantoor

Zorgkantoren regelen zowel de zorg voor verzekerden die zorg in natura krijgen als voor budgethouders met pgb. Langdurige zorg die valt onder gemeenten (WMO/Jeugdwet) of onder de zorgverzekeraars (ZVW) voert het zorgkantoor niet uit.

Zorgplan

In een zorgplan staan de afspraken die je met je zorgverlener maakt over je zorg en ondersteuning. Het doel van de zorg moet in het plan ook duidelijk naar voren komen. Dus waarom heeft iemand zorg nodig en wat moet er dan gebeuren om dit te realiseren.

Zorgprofiel

Mensen met een indicatie voor zorg uit de Wet langdurige zorg (Wlz) krijgen een zorgprofiel van het Centrum indicatiestelling zorg. In het zorgprofiel staat op welk soort zorg iemand recht heeft. Bijvoorbeeld begeleiding, verzorging of verpleging.

Stap 1 Wat kunnen jij en mensen uit je omgeving zelf doen?

Ja, er bestaan steeds meer handige apps voor je telefoon die je helpen om de zorgtaken voor een familielid of naaste te organiseren. Dit helpt om overzicht te houden en om hulp te vragen aan anderen. Dat kan bijvoorbeeld een gezamenlijke agenda zijn, waar je mensen aan toevoegt die je kunt vragen als er iets geregeld moet worden (doktersbezoek) of om een leuke activiteit te plannen (wandeling).

Bekijk een overzicht met apps om de zorg te delen met familie en vrienden.

Heb je de gratis app van MantelzorgNL al? Download de appin de Google Playstore (Android) en App Store (iPhone), dan ben je altijd op de hoogte van mantelzorgnieuws.

Hulp komt niet altijd vanzelf op je af. Vaak willen mensen je best helpen, maar weten ze niet dat je hulp nodig hebt. Je zult het ze moeten vragen. Denk daarbij aan vrienden, familie, buren, buurtgenoten. Denk ook aan mensen die je misschien (nog) niet zo goed kent, maar met wie je het leuk zou vinden om contact te hebben.

Een tip: begin met een kleine en overzichtelijke klus zoals een boodschap, een uurtje oppassen of de heg snoeien.

Durf je de stap niet te zetten? Bel dan het steunpunt mantelzorg in je gemeente, zij kunnen met je meedenken.

Er zijn veel diensten die je kunt inschakelen.

Denk bijvoorbeeld aan:

Eten: er zijn verschillende manieren om thuis eten bezorgd te krijgen. Dat kan bijvoorbeeld via Tafeltje Dekje of via restaurants in je omgeving. Kijk ook eens naar thuisgekookt.nl. Hier kun je bij mensen in je buurt zelfgekookt eten afhalen voor een lage prijs. Via thuisgekookt kun je zelfs vaste afspraken maken waarbij iemand in je buurt bijvoorbeeld een paar dagen per week voor je kookt.
Ondersteuning thuis in de vorm van bijvoorbeeld gezelschap of huishoudelijke hulp. Hiervoor kun je terecht bij bijvoorbeeld Saar aan huis, De Mantelaar of Senior Service. De kosten van deze hulp moet je zelf betalen, maar worden soms ook vergoed vanuit aanvullende zorgverzekeringen of je gemeente (zie hiervoor Zorgladder stap 3). Informeer bij je gemeente of je zorgverzekeraar naar de mogelijkheden.

Stap 2 Hulp van vrijwilligers en buurtgenoten

Een vrijwilliger vind je bij een vrijwilligersorganisatie in jouw gemeente. Informeer bij je gemeente (sociaal wijkteam) of bij het steunpunt mantelzorg welke mogelijkheden er zijn. Kijk bij Organisatie in de buurt voor een adres.

Hou ook de plaatselijke huis-aan-huisbladen in de gaten, hier staat vaak informatie in over vrijwilligersinitiatieven.

Er zijn ook verschillende websites waar je een vrijwilliger kunt vinden of om hulp kunt vragen:

NLvoorElkaar: nlvoorelkaar.nl
We helpen: wehelpen.nl
Nederland zorgt voor elkaar: nlzorgtvoorelkaar.nl
Rode Kruis: Ready2Help
VPTZ, hulp in de laatste levensfase: www.vptz.nl

Vrijwilligers kunnen de volgende hulp bieden:

Praktische hulp zoals bijvoorbeeld boodschappen doen, helpen in de tuin of andere kleine klusjes
Tijd doorbrengen met degene voor wie je zorgt. Zodat jij even tijd voor jezelf hebben. Dat noemen we ook respijtzorg.

Soms komt een vrijwilliger één keer een klus doen, maar soms biedt een vrijwilliger ook jarenlang ondersteuning. Lees hier meer over hulp van vrijwilligers.

Stap 3 Hulp en ondersteuning vanuit de gemeente (Wmo)

Onafhankelijk cliëntondersteuner
In elke gemeente zijn onafhankelijk cliëntondersteuners. Zij kunnen je helpen bij de voorbereiding van een keukentafelgesprek. Iedereen heeft recht op deze gratis ondersteuning. Het wijkteam en het Wmo-loket van de gemeente kan je vertellen waar je een cliëntondersteuner kunt vinden.
Mantelzorgmakelaar
Een mantelzorgmakelaar kan je helpen bij het organiseren, aanvragen en regelen van zorg. De kosten van een mantelzorgmakelaar kunnen soms vergoed worden vanuit je aanvullende zorgverzekering of door je gemeente. Vraag hiernaar als je een mantelzorgmakelaar wilt inzetten.
Mantelzorglijn
Weet je niet hoe je moet beginnen met het aanvragen van zorg? Bel of mail dan de Mantelzorglijn. De medewerkers denken graag met je mee over de mogelijkheden en helpen je op weg

De gemeente onderzoekt tijdens een gesprek wat je naaste zelf nog kan doen, wat de omgeving kan doen en welke betaalde ondersteuning er nodig is. Dit gesprek heet het keukentafelgesprek.

Voor dit gesprek wordt degene die de zorg nodig heeft uitgenodigd. Het is belangrijk dat jij als mantelzorger ook bij dit gesprek aanwezig bent. Het gaat namelijk ook om de hulp die jij geeft aan je naaste en de hulp die jij nodig hebt om de zorg vol te houden.

Lees meer over het keukentafelgesprek

Je vraagt de hulp aan bij het Wmo-loket of het sociaal wijkteam van je gemeente.

Heb je hulp nodig bij een aanvraag of vind je het lastig hoe je dit moet verwoorden? Een cliëntondersteuner kan je hierbij helpen, deze ondersteuning is gratis. Kijk hiervoor op www.clientondersteuner.co.nl

Meer informatie vind je hier:

Wet maatschappelijke ondersteuning via Regelhulp.nl
Jeugdhulp via Regelhulp.nl

De gemeente biedt ondersteuning vanuit de Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en de jeugdwet. Je kunt hier bijvoorbeeld terecht voor:

Huishoudelijke hulp, aanpassingen in je woning en vervoer
Ondersteuning voor jou als mantelzorger, bijvoorbeeld door vervangende zorg
Begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf voor degene voor wie je zorgt

Alles wat je wil weten over: Wmo en mantelzorg

Alles wat je wil weten over: de Jeugdwet en mantelzorg

Stap 4 Verpleging en verzorging aan huis

Wijkverpleging is persoonlijke zorg en verpleging thuis.

Denk bijvoorbeeld aan hulp bij dagelijkse handelingen zoals aankleden en uitkleden, douchen/wassen, naar toilet gaan en verzorging van de huid.

Maar ook meer ingewikkelde handelingen zoals wondverzorging, medicijnen klaarzetten en toedienen, stomazorg en katheteriseren kunnen thuis geboden worden.

De zorg wordt gegeven door een wijkverpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist, kinderverpleegkundige of casemanager dementie.

Stap 5 Crisis (tijdelijk) verblijf ergens anders

Vertel je huisarts of wijkverpleegkundige dat je het zorgen zwaar vindt en dat je het niet volhoudt. Zij kunnen met je meedenken.

Misschien vind je het fijn als iemand af en toe in huis de zorg van je overneemt of je naaste gezelschap komt houden. Ook kan je naaste tijdelijk ergens gaan logeren.

Maar als dat niet genoeg is, dan is extra (betaalde) hulp nodig. Hiervoor is een indicatie (besluit) van je huisarts of wijkverpleegkundige nodig waarmee je de hulp kunt aanvragen.

Als het nodig is dat er 24 uur per dag iemand zorgt voor je naaste, kan het beter zijn om te kiezen voor zorg in een instelling. Je huisarts of wijkverpleegkundige kan je vertellen hoe je dit kunt regelen.

Lees meer over het overdragen van zorg thuis of ergens anders.

Mantelzorg kan te zwaar voor je worden. Soms heb je zelf niet in de gaten hoeveel zorg je eigenlijk levert. Of hoeveel het van je vraagt. Hoe weet je dat het je te veel wordt en wanneer moet je aan de bel trekken?

Kijk eens naar het volgende lijstje, herken je deze klachten?

Je lijf: hoofd- of buikpijn, pijn in nek, schouders of rug, duizeligheid, vermoeidheid, hyperventilatie, minder eetlust of juist voortdurend honger hebben.
Je hoofd: schuldgevoelens, moeilijk kunnen concentreren, dingen vergeten, geen zin hebben dingen te ondernemen, slaapproblemen, piekeren, stress voelen.
Je gedrag: rusteloosheid, je kunt niet veel hebben, je boos of agressief voelen, je verzorgt jezelf niet zoals je anders deed, meer roken of drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.

Herken je (een aantal van) deze klachten? Dan moet er zo snel mogelijk iets gebeuren in jouw situatie. Als je zo doorgaat kun jij de zorg niet meer volhouden.

Wlz thuis

De zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wlz. Zij zorgen ervoor dat iedereen met een Wlz indicatie de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft. Er zijn verschillende zorgkantoor-regio’s in Nederland. Zorgkantoren werken zelfstandig en zijn gekoppeld aan de grootste zorgverzekeraar in die regio.

Weten onder welk zorgkantoor je naaste valt? Zoek het op de website van Zorgverzekeraars Nederland . Klik hiervoor in de tabel de gemeente aan waar je naaste woont.

Als de aanvraag voor Wlz-zorg is goedgekeurd, ontvangt je naaste een indicatiebesluit. In dit besluit staat welke zorgbehoefte je naaste heeft, dit heet het zorgprofiel.

In het zorgprofiel staat welke zorg en ondersteuning je naaste krijgt, zoals verpleging, verzorging, begeleiding, dagbesteding, behandeling en vervoer. Er zijn veel verschillende zorgprofielen. Ze zijn gekoppeld aan het soort aandoening of beperking

Bekijk het overzicht met alle zorgprofielen

Zijn er aanpassingen nodig in huis zodat je naaste thuis kan blijven wonen? Deze aanpassingen worden vergoed door de gemeente. Je kunt hiervoor terecht bij het Wmo-loket van de gemeente. Soms vergoedt de zorgverzekering ook hulpmiddelen of aanpassingen, bijvoorbeeld technische hulpmiddelen. Een ergotherapeut kan adviseren over de benodigde aanpassingen en hulpmiddelen. En helpen bij de aanvraag ervan.

Heeft je naaste thuis meer nodig? Maar is alle zorg en/of het budget dat bij het toegekende zorgprofiel hoort al ingezet? Overleg dan met het zorgkantoor. Het zorgkantoor bekijkt of er meer zorg mogelijk is binnen het huidige zorgprofiel. Is dit niet het geval, dan vraag je bij het CIZ een nieuwe indicatie aan. Het CIZ beoordeelt dan of je naaste een ander, zwaarder zorgprofiel nodig waar meer zorg bij geleverd kan worden.

Het kan zijn dat jouw naaste meer zorg nodig heeft dan het best passende zorgprofiel biedt. Je kunt dan mogelijk extra zorg of extra budget aanvragen. Er bestaan verschillende mogelijkheden, de twee meest voorkomende zijn:

Extra kosten thuis (ekt)

Wlz-zorg thuis kan duurder uitvallen dan de zorg in een instelling. Als het zorgprofiel te weinig ruimte biedt om genoeg zorg thuis te organiseren, maar je wilt (nog) niet dat je naaste naar een instelling verhuist, dan kun je een

toeslag aanvragen: extra kosten thuis (ekt-toeslag). De ekt is bedoeld voor mensen met een pgb of mpt. Deze toeslag kan maximaal 25% zijn van het budget dat bij het bestaande zorgprofiel hoort. Je vraagt ekt-toeslag aan bij het zorgkantoor.

Meerzorg

Bij bepaalde zorgprofielen is meer dan 25% extra budgetmogelijk dan bij het best passende zorgprofiel dat het CIZ heeft toegekend. Meerzorg is extra zorg boven op de zorg die je naaste krijgt volgens het zorgprofiel. Is er een pgb, dan kun je de meerzorg aanvragen bij het zorgkantoor. Is er zorg in natura, dan vraag je meerzorg aan via de zorgaanbieder.

Lees meer over extra zorg thuis.

Je wilt op vakantie of hebt om een andere reden tijdelijk vervangende zorg nodig voor je naaste. Wat zijn de opties?

Je naaste kan gaan logeren in een Wlz-instelling. Er is geen lijst van verpleeghuizen die logeerplekken aanbieden. Bel zelf naar verpleeghuizen in de buurt, neem contact op met het zorgkantoor of informeer bij het steunpunt mantelzorg in de gemeente waar je naaste woont.
Er zijn speciale logeerhuizen die logeerzorg aanbieden. Heeft je naaste een pgb, dan kunnen de kosten voor een logeerhuis hieruit betaalt worden. Omdat logeerhuizen veel met vrijwilligers werken kunnen zij niet iedereen opvangen. Het kan dat de zorgvraag van je naaste te zwaar is. Wel zijn er logeerhuizen die zich speciaal richten op een ziektebeeld zoals het logeerhuis van King Arthur groep voor mensen met dementie.
Vervangende mantelzorg thuis. Er zijn ook organisaties die vervangende mantelzorg aan huis bieden, een vrijwilliger of zorgstudent komt bij je naaste in huis in de periode dat jij weg bent. Misschien heb je vergoeding voor vervangende mantelzorg in je aanvullende verzekering. Heeft je naaste een pgb? Dan kun je vervangende zorg aan huis financieren uit het pgb.

Als je naaste Wlz-zorg thuis ontvangt, kan hij af en toe gaan logeren in een zorginstelling. Logeeropvang zit in het Wlz-pakket om jou als mantelzorger te ontlasten. Logeerzorg is een vorm van respijtzorg.

Je naaste kan een paar nachten logeren, maar kan ook een langere periode als de mantelzorger bijvoorbeeld op vakantie wil. Bij logeren vanuit een vpt of mpt wordt de Wlz-indicatie tijdelijk omgezet naar de opnamevariant van de Wlz. Heeft je naaste een pgb voor Wlz-zorg thuis? Dan betaal je de logeerkosten vanuit het pgb.

In de regels voor de Wlz staat dat je naaste (maximaal) 156 etmalen per jaar mag logeren. Wij merken in de praktijk dat het erg lastig kan zijn om een logeerplek te vinden in een zorginstelling

Wonen

Wil je je huis aanpassen omdat er iemand bij je woont of komt wonen die een beperking heeft? Dan kun je bij je gemeente een vergoeding aanvragen. Je moet hiervoor zijn bij de afdeling die de Wet maatschappelijke ontwikkeling (Wmo) uitvoert. Je gemeentegids of het informatieloket in jouw gemeente kan je op weg helpen.

Na je aanvraag besluit de gemeente of je voor een vergoeding in aanmerking komt. Het is belangrijk dat je eerst een positieve beslissing hebt gekregen, voordat je begint met de aanpassing van je huis. Het is niet mogelijk om met terugwerkende kracht een vergoeding te krijgen voor aanpassingen die je al hebt aangebracht.

Lees meer op de pagina Woningaanpassing.

Zorgverzekering

De inhoud van de aanvullende pakketten verschilt sterk. De volgende vergoedingen kunnen interessant zijn voor mantelzorgers:

mantelzorgmakelaar
respijtzorg
hulp bij mantelzorg: een verzameling diensten waar jij als mantelzorger gebruik van kunt maken
trainingen en cursussen, bijvoorbeeld mindfullness, slaapcursus
logeerhuis of herstellingsoord
reiskosten ziekenbezoek
kinderopvang aan huis bij ziekenhuisopname van ouders
hulp aan huis (ADL) na een ziekenhuisverblijf
nstructies of begeleiding ergotherapie
hospice
terminale zorg
lidmaatschap van een patiëntenvereniging

Let bij al deze vergoedingen goed op de voorwaarden.

Kom je er niet uit?

Check een vergelijkingssite of vraag om persoonlijk advies. Zie tab Handige websites.
Bel of Whats App de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55

Voor mantelzorgers zijn er geen bijzondere overwegingen bij het kiezen van een basispakket. De overheid bepaalt de inhoud van het basispakket, de verzekeraar bepaalt de premie.

Het is mogelijk om de basisverzekering bij een andere verzekeraar af te sluiten dan de aanvullende verzekering, maar het is voordeliger om beiden bij één verzekeraar af te sluiten.

Je kunt kiezen voor een naturaverzekering of een restitutieverzekering.
Bij een naturaverzekering koopt de zorgverzekeraar de zorg in. Je kiest uit ziekenhuizen en zorgverleners waar je verzekeraar afspraken mee gemaakt heeft. Als je een zorgaanbieder wilt kiezen waar geen afspraken mee zijn, wordt de zorg niet volledig vergoed. Bij een restitutieverzekering kies je zelf de zorgaanbieders en worden deze voor 100% vergoed. Over het algemeen zijn restitutieverzekeringen duurder dan naturaverzekeringen.
Bedenk of het voor jou loont om je eigen risico te verhogen.
Je betaalt dan minder premie. Met de keuzehulp op zorgwijzer kun je berekenen of het in jouw situatie wel of niet loont om het eigen risico te verhogen. Ga naar de zorgwijzer

Ga na welke zorg je komend jaar verwacht nodig te hebben en of deze in de basisverzekering valt. Kijk voor een overzicht op Zorginstituut.

De volgende vergoedingen kunnen interessant zijn:

mantelzorgmakelaar
respijtzorg / vervangende mantelzorg
logeervergoeding of herstellingsoord
vergoeding voor reiskosten of kinderopvang voor ziekenhuisopname
trainingen of cursussen
vergoedingen voor hospice of terminale zorg
hulp bij mantelzorg
reiskosten ziekenbezoek
kinderopvang aan huis bij ziekenhuisopname van ouders
hulp aan huis (ADL) na een ziekenhuisverblijf
instructies of begeleiding ergotherapie
lidmaatschap van een patiëntenvereniging

Kijk bij deze vergoedingen goed naar de voorwaarden, bijvoorbeeld:

Moet je eerst toestemming vragen om gebruik te maken van deze diensten?
Geldt dit wel in jouw situatie?
Moet je in huis wonen bij degene voor wie je zorgt?
Moet je als mantelzorger en zorgvrager hetzelfde aanvullende pakket hebben?

Ga ook na of de premie die je moet betalen voor de aanvullende verzekering wel opweegt tegen de vergoeding die je ontvangt.

Kom je er niet uit?

Check een vergelijkingssite of vraag om persoonlijk advies. Zie tab Handige websites.
Bel of Whats App de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55

Nee, dat moet niet. Een ieder is vrij om een basis en/of aanvullende verzekering te kiezen die past bij zijn of haar individuele situatie.

Voor bepaalde vergoedingen is het weleens een vereiste dat mantelzorger en zorgvrager hetzelfde aanvullende verzekeringspakket hebben. Dit geldt soms bijvoorbeeld bij respijtzorg.

Lees daarom altijd goed de voorwaarden bij het kiezen van een aanvullende verzekering.

Een aanvullende verzekering voor je naaste is vaak niet nodig, omdat de meeste zorg uit de basisverzekering of Wet langdurige zorg (Wlz) vergoed wordt.

Overweeg je zelf een aanvullend pakket te nemen voor bijvoorbeeld respijtzorg of een mantelzorgmakelaar, kijk dan kritisch naar de voorwaarden.Vaak geldt namelijk dat je niet in aanmerking komt voor deze vergoedingen als je naaste in een instelling verblijft.

In veel aanvullende pakketten geldt er een vergoeding voor een mantelzorgmakelaar.

Let daarbij vooral op:

De hoogte van de vergoeding.
Of de eventuele maximale vergoeding voor verschillende soorten ondersteuning geldt, bijvoorbeeld voor zowel respijtzorg als een mantelzorgmakelaar.
Geldt de vergoeding ook als degene voor wie je zorgt in een instelling woont?
Of je vooraf toestemming moet vragen.
Sommige gemeenten financieren de mantelzorgmakelaar vanuit de Wmo.
Wegen de kosten van het aanvullende pakket op tegen de hoogte van de vergoeding?

Respijtzorg is opgenomen in verschillende aanvullende verzekeringspakketten. Verwacht je komend jaar gebruik te maken van respijtzorg en wil je je hiervoor verzekeren?

Lees dan de voorwaarden goed en let op:

Respijtzorg wordt ook wel vervangende mantelzorg of mantelzorgvervangende hulp genoemd.
Check welke zorgverlener je mag inschakelen om de respijtzorg vergoed te krijgen. In veel gevallen wordt alleen respijtzorg vergoed als het geleverd wordt door Handen in Huis. Handen in huis heeft als voorwaarde dat zij minimaal 3 aangesloten dagen en 2 nachten vervangen.
Soms staat er in de voorwaarden dat je voor respijtzorg eerst bij je gemeente moet aankloppen.
Vaak wordt respijtzorg niet vergoed als de zorgvrager in een instelling verblijft.
Vaak moet je vooraf toestemming aan de verzekeraar vragen als je gebruik wilt maken van respijtzorg.
Soms wordt er een maximale vergoeding genoemd. Dit maximum geldt dan soms voor de verschillende soorten van ondersteuning. Bijvoorbeeld voor zowel respijtzorg als een mantelzorgmakelaar.

www.ikregelmijnzorggoed.nl: Rijksoverheid, informatie over welke zorg vergoed wordt door zorgverzekeraars in de basisverzekering, het eigen risico en of je recht hebt op zorgtoeslag.
Mijnzorgverzekeraar.nl: alle zorgverzekeraars op een rij.
www.patientenfederatie.nl Patientenfederatie
Informatiegids zorgverzekering Patiëntenfederatie
Veelgestelde vragen zorgverzekering Consumentenbond
www.mantelzorgmakelaar.nl: informatie over mantelzorgmakelaars en over gemeenten die de inzet van mantelzorgmakelaars vergoeden
Zorginstituut: een overzicht van de inhoud van het basispakket in 2020
Zorgwijzer: onder meer een rekentool voor het berekenen van het vrijwillig eigen risico

Meer weten over...

Dit bieden wij...

Wat als mantelzorg je relatie verandert

Veelgestelde vragen

Algemeen

Hoe kom ik aan een mantelzorgverklaring?

Is mantelzorg verplicht?

Wat is mantelzorg?

Bestaat er een cursus voor mantelzorgers over hoe ik mijn naaste goed kan verzorgen?

App corona

Welke digitale mogelijkheden zijn er om de (mantel)zorg voor mijn naaste te ondersteunen?

Welke (lokale) organisaties kunnen helpen bij de zorg voor mijn naaste?

Waar vind ik informatie over de corona(bezoek)regels die gelden in zorginstellingen?

Beschermingsmiddelen en testen

Kan mijn kwetsbare naaste gratis zelftests krijgen voor extra bescherming?

Kan ik beschermende materialen krijgen voor de verzorging van mijn naaste?

Hoe gebruik ik mondkapjes, handschoenen, bril en schort op de juiste manier?

De zorg voor je naaste in een zorginstelling

Hoe houd ik als ik tijdelijk niet op bezoek kan contact met mijn naaste in een zorginstelling?

Waar vind ik informatie over de corona(bezoek)regels die gelden in zorginstellingen?

De zorg voor je naaste thuis

Wat als ik zelf corona krijg en langere tijd uitval als mantelzorger? Kan ik me daarop voorbereiden?

Welke (lokale) organisaties kunnen helpen bij de zorg voor mijn naaste?

Ik kan niet of minder op bezoek gaan bij mijn naaste. Welke alternatieven zijn er?

Digitale ondersteuning

Waar vind ik uitleg over video bellen, online boodschappen doen en contact houden via social media?

Welke digitale mogelijkheden zijn er om de (mantel)zorg voor mijn naaste te ondersteunen?

Diversen

Ik zorg voor mijn naaste in het grensgebied. Waar vind ik informatie over reizen en de maatregelen?

Mijn naaste heeft psychische problemen. De coronamaatregelen hebben veel impact. Hoe ga ik hier mee om?

Waar vind ik informatie over corona voor mensen die slecht Nederlands spreken?

Waar vind ik informatie over het coronavirus bij bepaalde ziektebeelden?

Geldzaken

Ik ben niet tevreden over de waardering van mijn gemeente. Wat nu?

Moet ik me voor de mantelzorgwaardering aanmelden bij mijn eigen gemeente?

Bestaat er een vergoeding voor mantelzorg?

Kan ik mantelzorg aanvragen?

Zijn reiskosten voor mantelzorg aftrekbaar?

Heeft een persoonsgebonden budget (pgb) invloed op een uitkering?

Ik ben het niet eens met een indicatiestelling. Wat kan ik doen?

Keukentafelgesprek

Ik sta machteloos tegenover de gemeente

Wie zijn er aanwezig bij een keukentafelgesprek?

Doet de gemeente ook onderzoek als de ondersteuning wordt verminderd?

Mijn naaste en ik zijn helemaal niet uitgenodigd voor een keukentafelgesprek. Hoe kan dit?

Waarom is het zo belangrijk dat ik als mantelzorger aanschuif bij het keukentafelgesprek?

Landelijke informatiebronnen

Wat zijn belangrijke algemene informatiebronnen over het coronavirus?

Opname in een verpleeghuis

Mijn broer en zus kijken anders tegen een opname aan dan ik. Hoe ga ik daarmee om?

Wie kan me helpen bij de aanvraag van een Wlz-indicatie?

Een geschikt verpleeghuis vinden: hoe pak ik dat aan?

Kan ik als partner meeverhuizen naar het verpleeghuis?

Wat moet ik allemaal regelen rondom de verhuizing?

Hoe draag ik de zorg voor mijn naaste goed over aan het verpleeghuis?

Hoe hoog is de eigen bijdrage voor opname in de zorginstelling?

Ik voel me na de verhuizing schuldig, verdrietig, moe en leeg. Is dat normaal?

Persoonsgebonden budget

Mijn naaste heeft zorg nodig, is pgb iets voor ons?

Kan ik als mantelzorger betaald worden uit het pgb?

Wie kan ons helpen bij het regelen van een pgb?

Waar kunnen we een pgb aanvragen?

Als ik me laat betalen uit een pgb, bouw ik dan een pensioen op?

Heb ik recht op een mantelzorgforfait?

Heb ik recht op een uitkering pgb als de zorgvrager overlijdt?

Hebben inkomsten uit pgb invloed op de hoogte van mijn studiefinanciering?

Is het mogelijk om naast een WIA/WAO-uitkering betaald te krijgen vanuit pgb?

Gaat een pgb inkomen ten koste van mijn uitkering?

Als ik als mantelzorger ziek wordt, heb ik dan recht op doorbetaling uit het pgb?

Blijf ik mantelzorger als ik betaald krijg uit het pgb?

Welke nadelen zijn er om je als mantelzorger te laten betalen uit het pgb?

Kan ik als mantelzorger mee naar het (keukentafel)gesprek over pgb?

Waarom zou ik zorg in natura (ZIN) kiezen in plaats van een pgb?

Handige websites

Welke termen en afkortingen zijn belangrijk?

Stap 1 Wat kunnen jij en mensen uit je omgeving zelf doen?

Zijn er handige apps die het delen van zorg eenvoudiger maken?

Wat kan ik doen als ik mij eenzaam voel?

Met wie kan ik de zorg delen?

Waar kan ik, behalve in mijn eigen netwerk, verder zelf nog hulp regelen?